Jules Laforgue (1860-1887) u lind më 16 gusht 1860 në Montevideo të Uruguait dhe vdiq më 20 gusht 1887 në Paris. Kur ishte gjashtë vjeç, prindërit e dërguan tek disa të afërm të tyre në Tarbes të Pirenejve, ku do të kalonte një fëmijëri të vështirë. Më 1876 u vendos në Paris, duke jetuar edhe aty në skamje të plotë. Në kryeqytetin francez frekuentonte qarqet e simbolistëve. Në gjallje botoi tri përmbledhje me poezi dhe përktheu në frëngjisht «Fijet e barit» të Whitman-it. Nga arti i Laforgue-t u ndikuan, të paktën në hapat e tyre të parë, poetë si Eliot e Seferis
Jules Laforgue
Vajtim për hënën e katundit…
Ah, hëna e plotë, ç’hijeshi,
ç’fat i madh e ç’lumturi!
Larg dëgjohet një trumbetë,
shkon sekretari, dora vetë;
një melodi vjen nga përballë,
një mace rend nëpër mëhallë:
bie në gjumë gjithë katundi!
Dhe me një notë më së fundi
edhe muzika kaq e pati.
Kush e di sa thotë sahati?
Mërgim si ky, moj hënë e qetë,
në gjithë botën zor të ketë!
Hënë amatore, moj hënë,
që dheut rrotull i ke rënë,
që kundroje mbrëmë Havanën,
ndërsa sonte sheh Tiranën,
fjordet e kaltër të Norvegjisë,
polet, ishujt e Greqisë.
Veç ti fatlumja je në gjendje
të soditësh me vëmendje
dasmën e mikes që më la
për një skocez, katileja!
Ç’ngushëllim do qe për mua
të më lexonte ajo grua!
Hënë, ti moj bredharake,
për nga brengat sa më ngjake!
Qama hallin, të ta qaj,
se po vdes unë fukaraj!
Porse hëna, plakë me huqe,
veshët ka mbyllur me pambuqe.
E pamundura
Unë mund të vdes që sonte! Dielli, shtrëngata,
palcë, nerva e zemër do m’i flakin anembanë.
As ëndrra s’do ketë, as zgjim për mua nata.
Dhe as në yje nuk do shkoj atje matanë!
Nëpër gjithë këto botë të largëta, e di mirë,
Pelegrinë të vetmive të zbehta dhe ata,
drejt nesh netëve të ëmbla duart duke shtrirë,
ëndërrojnë Njerëzime kush e di sesa!
Janë vëllezërit tanë, e di, porsi ne qyqarë!
Na japin shenjë në terr, dridhen nga trishtimi!
Vallë ndonjëherë do na bëhet mbarë
t’i themi shoshoqit dy fjalë ngushëllimi?
Yjet dikur do takohen e ndofta atë ditë
Gjithësinë do ta zbardhë Agullima e motit,
Siç thonë ca leshko që mendjen e kanë dritë!
Dhe britmë vëllazërie do jetë ajo ndaj Zotit!
Por unë, medet, s’do jem! Dielli, shtrëngata,
palcë, nerva e zemër do m’i flakin anembanë,
as ëndrra s’do ketë, as zgjim për mua nata!
Në yjet e bukur s’do shkoj atje matanë!
Edhe një libër…
Edhe një libër, o mall i pashteruar;
larg prej burrave dhe grave,
larg prej mirësjelljes dhe parave,
larg prej çdo fjale të qëmtuar!
Nga të mitë një pierot më pak;
vdekur prej bonjakërisë kronike;
porsi hëna, të brishtë dhe fisnike
e kishte zemrën dhe trupin qesharak.
Hyjnitë ikin, më keq se një kopé;
ah! dita-ditës dreqoset kjo jetë;
s’më mbetet veç të iki edhe vetë,
të fluturoj e të strukem në Folé.
Jam një qejfli…
Jam një qejfli që e mban me hatër hëna
dhe që endet fushave poshtë e përpjetë,
pa pasur më asnjë lakmi në jetë,
veçse t’i mbetet emri në gojëdhëna!
Duke përveshur mëngët me një shprehje
grishëse, mbledh buzët në mënyrë të tillë
që të shfryj në vazhdim ndonjë këshillë,
porsi Ai që në kryq gjeti prehje!
Ah! po, në këtë prag shekujsh të prapë,
të përmendem, lakmoj, nëpër gojëdhëna!
Po ç’u bënë të qëmotit ato hëna?
Ç’u shthur e Zoti nuk e thuri prapë?
Përktheu Romeo Çollaku
Shënim:
Jules Laforgue (1860-1887) u lind më 16 gusht 1860 në Montevideo të Uruguait dhe vdiq më 20 gusht 1887 në Paris. Kur ishte gjashtë vjeç, prindërit e dërguan tek disa të afërm të tyre në Tarbes të Pirenejve, ku do të kalonte një fëmijëri të vështirë. Më 1876 u vendos në Paris, duke jetuar edhe aty në skamje të plotë. Në kryeqytetin francez frekuentonte qarqet e simbolistëve. Në vitin 1881 u punësua si lexues i perandoreshës gjermane Augustenburg dhe jetoi rreth gjashtë vjet në Berlin, ku u martua me guvernanten angleze Leah Lee. Pak kohë pas kthimit në Paris, vdiq nga tuberkulozi. Në gjallje botoi tri përmbledhje me poezi: «Complaintes» (1885), «L’imitation de Notre-Dame de la Lune» (1886) dhe «Le consil féerique» (1886). Pas vdekjes, iu botua edhe pjesa tjetër e veprës poetike: «Des fleurs de bonne volonté» (1887), «Derniers vers de Laforgue» (1890), «Le Sanglot de la terre» (1901), «Premiers poèmes» (1903). Përktheu në frëngjisht «Fijet e barit» të Whitman-it. Nga arti i Laforgue-t u ndikuan, të paktën në hapat e tyre të parë, poetë si Eliot e Seferis.
Marrë nga “Fjala review”
