Shiatiku është emri i një sindrome që është e karakterizuar nga dhimbja dhe që të dërgon drejt nervit shiatik. Nervi shiatik është nervi më i gjatë dhe më i madh në trup, ai është aq i trashë sa një prej gishtërinjve tanë kur arrin në pjesën e shpinës. Ai pastaj kalon nga pjesa e prapme drejt ijeve dhe poshtë tek këmba nga ku ndahet në gju në dy degë. Çdo këmbë ka nervin e tij shiatik.
Cilat janë simptomat e shiatikut?
Dhimbja nga shiatiku është ndjerë përgjatë nervit shiatik dhe mund të ndihet thellë në pjesën e prapme, me dhimbje që shkon drejt shpinës dhe poshtë për në këmbë, nganjëherë edhe në shputën e këmbës. Dhimbja mund të jetë e shoqëruar me ndjesi shpimi gjilpërash – “gjemba” apo mpirje dhe nganjëherë nga dobësia muskulare e këmbës.
Dhimbja e shiatikut ndihet zakonisht vetëm në një këmbë. Ndonjëherë, një ndjesi si një goditje elektrike mund të ndihet përgjatë nervave. Dhimbja mund të variojë nga një dhimbje e butë në një dhimbje të fortë. Dhimbjet e nervit shiatik shpesh ndihen gjatë teshtitjes, kollës, të shkuarit në tualet, ose kur ju jeni ulur dhe mund të shoqërohet me dhimbje të shpinës.
Pjesa më e madhe e dhimbjeve të shiatikut përmirësohet brenda pak javëve dhe nuk rezulton në një dëmtim të përhershëm. Nëse dhimbja juaj nuk largohet pas disa javëve, shkoni tek doktori juaj. Nëse ju humbni kontrollin e fshikëzës tuaj ose të zorrëve, ose keni dhimbje të rënda, dobësi të muskujve apo mpirje, kërkoni menjëherë kujdes mjekësor.
Kontrolli i dhimbjeve
Ilaçet josteroidale anti-inflamatore (ILSAI), siç është ibuprofeni ose aspirina, mund të jenë të domosdoshme në zvogëlimin e inflamacionit, nëse shiatiku është shkak i hernias diskale ( studimet kanë treguar që IJSAI nuk janë më të mira se placebo). Paracetamoli dhe liruesit e tjerë të dhimbjeve mund të ndihmojnë në zvogëlimin e dhimbjeve të shpinës në një afat të shkurtër dhe ju ndihmon që të qëndroni aktiv.
Të qenit aktiv
Pasi dhimbja është kontrolluar, doktori juaj mund t’ju rekomandojë një terapi fizike ose një program ushtrimesh për të forcuar muskujt e shpinës dhe për të rregulluar qëndrimin. Terapia fizike është e rëndësishme nëse ju keni hernia diskale. Mjekët tani e dinë se qëndrimi i gjatë në shtrat nuk është një ide e mirë për shiatikun dhe dhimbjet e shpinës, pasi zakonisht përkeqëson problemet. Një sërë ditësh pushim në fillimet e saj do të jenë të nevojshme, por jo më gjatë pasi muskujt që mbështesin shpinën do të fillojnë të dobësohen. Mbajtja e aktivitetit fizik siguron një efekt pozitiv mbi dhimbjet, shkallën e shërimit nga dhimbjet e shpinës dhe funksionin, në krahasim me pjesën tjetër që lidhet me të qëndruarit në shtrat.
Injeksionet epidurale steroide
Injeksionet e kortizonit mund të përdoren për të trajtuar nervin shiatik duke ndihmuar për të shtypur inflamacion rreth nervave të irrituar. Megjithatë, provat për të mbështetur efikasitetin e injeksioneve steroide janë kontradiktore.
Kirurgjia
Në raste të rënda, kirurgjia kurrizore mund të jetë e nevojshme për të bërë më shumë hapësirë për nerva në kanalin kurrizor. Chemonucleolysis është një operacion që përfshin një enzimë duke e injektuar në pjesën diskale për të shpërndarë rrjedhjen e butë të qendrës së diskut. Një diskektomi e pjesshme është një operacion që bëhet përmes një prerjeje të vogël në shpinë për të hequr një pjesë të diskut diskal që është duke shtypur një nerv. Një laminektomi përfshin kirurgjinë kurrizore për të hequr laminën dhe ndonjëherë për të krijuar më shumë hapësirë për rrënjët nervore.
Shtrirja dhe forcimi
Ushtrimet shtriqëse mund të ndihmojnë për të liruar ngurtësimin e shtyllës kurrizore. Pjesa më e madhe e shtriqjeve përqendrohen në fortësimin e muskujve që mbështesin shtyllën kurrizore. Megjithatë, kini parasysh se shtriqjet e përshtatshme për shiatikun varen nga shkaku i shiatikut. P.sh. ekzistojnë disa ushtrime shtriqjeje specifike që janë pothuajse gjithmonë të nevojshme për lirimin e sindromës piriformis dhe këto ndryshojnë nga shtriqjet që përdoren për të lehtësuar dhimbjet e nervit shiatik të shkaktuar nga stenoza kurrizore. Ushtrimet e tilla si pilatet janë të nevojshme për të korrigjuar tonin e muskujve të dobët, përmirësimin e forcës dhe stabilitetin. Pilatet shpesh mund të përmirësojnë dhimbjen e shpinës dhe gjithashtu ndihmojnë për të parandaluar episode në të ardhmen.
Masazhi
Nuk duket që të ketë ndonjë provë shkencore në lidhje me masazhin si një trajtim për dhimbjet e nervit shiatik, por disa njerëz e kanë gjetur atë të dobishëm, p.sh. në lëshimin e muskujve që kanë shkuar në spazmë.
Osteopatia
Njerëzit me dhimbje të nervit shiatik zakonisht konsultohen me osteopatët pasi janë ato që merren me gjendjen e tyre dhe disa njerëz e gjejnë të dobishme për të lehtësuar simptomat e tyre. Në aspektin e studimeve shkencore, shumica e studimeve deri më tani ka vënë re se osteopatia është për të trajtuar dhimbjet e shpinës në përgjithësi, jo konkretisht dhimbje të nervit shiatik, kështu që dëshmitë që mbështetësin përdorimin e saj ndaj dhimbjeve të nervit shiatik nuk janë të mjaftueshme. Megjithatë, disa mjekë e rekomandojnë konsultimin me një osteopat ose fizioterapist për lehtësimin e dhimbjeve të nervit shiatik dhe për të ndërmarrë një program për forcimin dhe për gjendjen e shpinës.
Fizioterapia
Doktori juaj mund t’ju këshillojë një fizioterapist për ushtrime në mënyrë që të forconi dhe të stabilizoni shpinën tuaj, dhe gjithashtu për t’ju ndihmuar në lirimin e dhimbjes shiatike.
Manipulimi kurrizor
Prova nuk është e qartë nëse manipulimi kurrizor, si p.sh. ai që kryhet nga kiroprakteri, është i dobishëm në trajtimin e dhimbjeve të nervit shiatik. Mjekët janë të shqetësuar, megjithatë ekziston një mundësi për të dëmtuar më tej hernian diskale nëpërmjet manipulimit kurrizor. Përveç kësaj, njerëzit që kanë osteoporozën ose artritin reumatoid duhet të shmangin manipulimin kurrizor.
Akupunktura
Akupunktura është futja e gjilpërave të holla në lëkurë në pikat tradicionale të akupunkturës të cilat janë menduar që të jenë vendosur nëpër meridianet që ndodhen në trup. Në ditët e sotme, nuk ka shumë dëshmi për të rekomanduar akupunkturën në trajtimin e shiatikut. Mungesa e provave mund të jetë për shkak të vështirësisë në kryerjen e gjykimeve në efektivitetin e akupunkturës. Sepse akupunktura përfshin futjen e gjilpërave në trup dhe është e vështirë ta krahasojmë atë me një trajtim të personave me aftësi të kufizuar. Akupunktura është krahasuar zakonisht me një akupunkturë të personave me aftësi të kufizuar e cili përdor pikat e akupunkturës jo-tradicionale, megjithatë, disa njerëz besojnë se çdo gjilpërë ka një efekt pozitiv në trup.
Pakot e ngrohta ose të ftohta
Nuk duket që të ketë ndonjë dëshmi definitive mbështetur në përdorimin e pakove ngrohëse apo ftohëse në trajtimin e dhimbjeve të nervit shiatik.
Disa kura popullore
Për përmirësimin e dhimbjeve të nervit shiatik, ekzistojnë kura dhe çajra të ndryshme të rekomanduara nga mjekë popullorë. Një nga mënyrat më të suksesshme që ka dhënë rezultate në lehtësimin e dhimbjeve është bërja e masazheve me vaj dhe akull. Masazhet duhet të bëhen çdo ditë për 30 minuta çdo seancë. Çdo i sëmurë që vuan nga dhimbjet e nervit shiatik duhet t i vazhdojë masazhet për 15 ditë. Për përmirësimin e dhimbjeve të nervit shiatik shërben edhe kura e përftuar nga përzierja e 100 gramë jodio, 30 gramë vaj gruri, 4 lugë gjelle vaj ulliri, 30 tableta aspirinë dhe një kuti rozmarinë të njomë. Të gjitha këto përzihen së bashku në një enë dhe lihen në qetësi për 5 orë. Pasi kjo përzierje ka marrë trajtën e pomadës, bëhet masazhi i këmbës për 15 deri në 20 minuta, atje ku nervi shiatik është i ngacmuar. Kjo kurë vazhdon për 7 deri në 10 ditë rresht. Menjëherë pas përdorimit ju do të keni mundësi të shihni edhe efektet pozitive të kësaj kure.
Çaji i përgatitur nga gjethet e urthit
Një tjetër mënyrë është edhe çaji i përgatitur nga gjethet e urthit. Gjetheve të njoma të urthit, u shtohen 4 gota me ujë dhe lihen për t u zier për 20 minuta. Pasi kullohet, pihet nga 1 filxhan esëll në mëngjes dhe një filxhan tjetër para gjumit. Çaji pihet i ëmbëlsuar me mjaltë. Kjo kurë vazhdon për një muaj. Tjetër linjë për të lehtësuar dhimbjet e nervit shiatik është edhe përdorimi i lëvozhgave të drurit të shelgut, gjethe dhe sythe mështekne, lulet e shtogut, lulet e blirit, si dhe gjethet e hithrës dhe këputje. Pasi imtësohen mirë dhe përzihen, merret një lugë nga kjo përzierje dhe zihet në një enë me kapak të mbyllur për 5 minuta me 200 miligramë ujë. Më pas kullohet dhe pihet sa më i ngrohtë. Nëse dhimbjet e nervit shiatik janë të forta, nga përzierja merren 4 lugë dhe vlohen për 5 minuta në gjysmë litri ujë. Më pas ëmbëlsohet me mjaltë dhe pihet çdo 2 orë, nga 1 gotë çaji, por që të jetë shumë i nxehtë. Në vijim të kurave popullore, por japim edhe atë të përgatitur nga kallinjtë e bredhit të bardhë, të cilët zihen në 200 mililitër ujë. Pasi kalon 2 orë kullohet dhe ëmbëlsohet me mjaltë. Ky çaj pihet i ngrohtë esëll çdo mëngjes dhe në mbrëmje vonë nga 1 gotë çaji.
Më së shumti, shtog
Shtogu është një bimë shumë e njohur në vendin tonë. Lulet e shtogut janë të pasura me substanca vepruese, që kanë efekt mjekues në shumë sëmundje. Në sajë të këtyre substancave çaji i përftuar prej tyre ndihmon dukshëm në lehtësimin e dhimbjeve të shkaktuara nga nervi shiatik. Pas studimeve të shumta të kryera për mënyrën e qetësimit të dhimbjeve, që shkakton nervi shiatik dhe dhimbjet e kolonës vertebrale është vërtetuar se çaji i përftuar nga lulet dhe frutet e shtogut ka dhënë rezultate mjaft të mira në lehtësimin e dhimbjeve. Ato përmbajnë acide organike, vitaminat A e C, esencë, si dhe një faktor veprues, që jep rezultate të mira në mjekimin e dhimbjeve, që shoqërojnë disa sëmundje. Efekte pozitive ky çaj ka dhënë edhe në uljen e temperaturës së lartë. Këshillohet pirja e menjëhershme e çajit, i ëmbëlsuar me mjaltë ose sheqer sipas dëshirës. Ndërsa lulet përdoren për të qetësuar dhimbjet e traktit tretës dhe në rastet e sëmundjeve, që shoqërohen me fryrje të barkut. Bima rekomandohet edhe në sëmundjet e të ftohurit, si gripi, dhe ndihmon në zhbllokimin e rrugëve të frymëmarrjes. Rezultate mjaft të mira çaji jep edhe në pakësimin e djersës, shumë problematik ky fenomen tani në stinën e verës. Pirja e çajit përpara se të dilni do të sillte efekte pozitive. Çajin mund ta pini edhe në mbrëmje para se të flini, për të bërë një gjumë të qetë. Mjaft mirë përdoret lëngu i përftuar nga lulet dhe frutet në problemet e fytit dhe mishrave të dhëmbëve. Në rastet e acarimit dhe skuqjes së tyre, rekomandohet të bëhet gargarë disa herë në ditë, deri sa të jeni shëruar plotësisht.
Këshilla praktike
– 20-40 vjeç, është mosha te të cilët shfaqen më shpesh dhimbjet e nervit shiatik.
– 90 për qind, e të sëmurëve që vuajnë nga kjo dhimbje mund të shërohen duke i bërë masazhe këmbës.
– 6 muaj, është koha që duhet të kalojë, më pas i sëmuri mund ta ketë të domosdoshme operacionin.
– Përdorni 2 aspirina çdo ditë, pasi parandalon rishfaqjen e dhimbjeve.
– Gjatë kohës që jeni duke parë TV mbani këmbën lart duke vendosur një jastëk poshtë saj.
– Kur keni dhimbje qëndroni shtrirë për 3 ditë në një krevat të fortë.
– Mos ngrini pesha të rënda, apo të bëhen lëvizje të sforcuara, pasi ngacmon nervin.
– Këshillohet të evitoni qëndrimet në karrige ose kolltukë shumë të butë.
– Mbani një dietë të pasur me fruta perime.
– Përdorni korse në mënyrë që beli të mos përkulet, për të mos ngacmuar nervin.
– Mjekët këshillojnë bërjen e kompresave me ujë të ftohtë ose akull të këmbës që ju dhemb.
