Studiuesi i Politikës Ndërkombëtare, Giorgio Fruscione flet në një intervistë për gazetën “Shekulli”. Fruscione thekson rolin që kanë protestat në Shqipëri për të ndryshuar sistemin, si dhe rregullat dhe kushtet e mbajtjes së zgjedhjeve.
Protesta e djeshme e opozitës ishte e 7-ta, për nga radha. Partia Demokratike është përpjekur që të jetë konsekuente në qëndrimet e saj, në lidhje me mënyrën dhe fokusin e organizimit të protestave të saj. Por zhvillimi dhe ecuria e protestave në Shqipëri nuk ka ngjashmëri me protestat e zhvilluara në vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor. Përmendim këtu, protestat në Serbi, Malin e Zi dhe Kroaci. Studiuesi i njohur i politikave ndërkombëtare, Giorgio Fruscione, pjesë e Institutit Ndërkombëtar të Politikave, me bazë në Itali, flet për gazetën “Shekulli”. Sipas Frusciones, protestat në Shqipëri janë kundër elitës së korruptuar, protestuesit tentojnë të ndryshojnë regjimin dhe të ndryshojnë kushtet dhe rregullat për mbajtjen e zgjedhjeve në vend. Gjithashtu, Fruscione përmend faktin se korrupsioni në Shqipëri është një element që ka shoqëruar të gjitha partitë politike në Shqipëri. Ndërsa për sa i përket mundësisë së ndryshimit të territorit, midis Kosovës dhe Serbisë, Fruscione është kategorikisht kundër kësaj ideje, sepse me këtë rast do të krijohej një paqëndrueshmëri e re në rajon.
Fruscione, protestat e fundit në disa vende të Ballkanit Perëndimor, kanë demonstruar një rritje të korrupsion të Serbisë, Malit të Zi dhe Shqipërisë. Çfarë mendoni për këtë situatë?
Para së gjithash, dëshiroj të theksoj faktin se protestat në Shqipëri, Serbi dhe Mal të Zi janë mjaft të ndryshme midis tyre, për shkak të metodave, kërkesave dhe shkaqeve që i gjenerojnë ato. Megjithatë, ata kanë disa karakteristika të përbashkëta, e para është pakënaqësia ndaj udhëheqësve. Por ndërsa në Shqipëri që nga fillimi i protestave në shkurt ka pasur një kundërvënie të dukshme midis qeverisë dhe protestuesve të cilët drejtpërdrejt udhëhiqen nga Partia Demokratike, në Serbi dhe Mal të Zi vetëm në kohët e fundit ka pasur një lidhje të drejtpërdrejtë mes protestuesve dhe partive opozitare. Për mua, duket se protesta shqiptare janë të orientuara drejt një ndryshimi të regjimit; ndërsa protesta serbe është më e orientuar drejt një ndryshimi të sistemit – ndërsa protestuesi kërkon ndryshimin e rregullave dhe kushteve të zgjedhjeve.
A jeni optimist se Shqipëria ka bërë ndonjë hap të veçantë drejt BE-së?
Lidhur me korrupsionin, unë besoj se kjo është një çështje që ajo është shfrytëzuar mirë nga opozita kur duan të qeverisin; por realiteti tregoi se korrupsioni ishte i pranishëm edhe gjatë dhe brenda sundimit të PD-së në Shqipëri. Sa i përket Serbisë, korrupsioni është një element që është më pak i pranishëm në pretendimet e protestuesve; ndërsa për Malin e Zi ajo është definitivisht një nga forcat lëvizëse, pasi ka pasur dëshmi për shkëmbimin e parave ndërmjet kryetarit të Podgoricës dhe një biznesmeni. Megjithatë, korrupsioni nuk mund të matet, ai mund të perceptohet vetëm. E njëjta gjë ndodh me luftën kundër korrupsionit: nuk është diçka që mund të matim. Sipas mendimit tim po. Megjithatë, unë besoj se Bashkimi Evropian preferon stabilitetin politik, pra nuk duan ndryshimin e regjimit. Ata preferojnë që të drejtojnë të njëjtat parti. Në këtë mënyrë agjenda e politikës së jashtme nuk ndryshon shumë dhe në rastin e vendeve të Ballkanit Perëndimor, kjo do të thotë se ata mbeten besnikë në rrugën e Bashkimit Evropian.
Cilat janë shqetësimet kryesore të vendeve të Ballkanit Perëndimor?
Shqetësimi kryesor për të gjithë ata është mungesa e demokracisë reale. Demokracia nuk po votohet, por ka ndryshime të vërteta regjimi dhe kushte të drejta, d.m.th., debatet publike midis politikanëve, lirisë së medias dhe përfshirjes së qytetarëve në procesin e vendimmarrjes. Në Ballkan, që nga viti 1990, ekziston periudha e ashtuquajtur tranzicioni, edhe nëse askush nuk e di kur kjo ka filluar saktësisht dhe kur do të përfundojë. Për mua, tranzicioni do të përfundojë kur demokracia e vërtetë do të arrihet. Një shqetësim tjetër i madh është situata me lirinë e medias dhe kushtet e punës së gazetarëve. Ky është një problem mjaft i madh në Serbi, ku liria e medias është përkeqësuar qëkur Vuçiç erdhi në pushtet në vitin 2012. Një nga çështjet kryesore është reforma gjyqësore.
Një nga çështjet kryesore është reforma në drejtësi. A besoni se Shqipëria duhet të bëjë më shumë për këtë hap?
Po, besoj që Shqipëria – ashtu si dhe të gjitha vendet e tjera të Ballkanit – duhet të bëjnë më shumë në fushën e drejtësisë. Mbajtja e një sistemi të qëndrueshëm gjyqësor është një nga elementët kryesorë të një demokracie solide, jo një element dytësor.
Dialogu Kosovë-Serbi është në mes të procesit. A jeni dakord me idenë e shkëmbimit territorial?
Kosova dhe Serbia nuk janë fare në dialog. Procesi i normalizimit nuk ka filluar kurrë me të vërtetë. Shumë raste si ajo e këtyre ditëve gjatë protestave dhe mos vazhdimit të dialogut ndodhën në këto vite. Ato shpesh duken të orkestruar nga Prishtina ose Beogradi dhe u japin pikë politike Vuçiçit dhe Thaçit – të cilët nxisin dialogun në Bruksel, por në realitet marrin prej këtyre situatave mbështetje politike në shtëpi. Serbia dhe Kosova duhet të dialogojnë më mirë, në vend që të marrin përfitime politike nga situata të një dite më parë. Dhe jo, nuk më pëlqen dhe nuk e mbështes idenë e shkëmbimit të territorit. Sepse do të krijojë paqëndrueshmëri të tjera, jo vetëm në Kosovë, por në të gjithë rajonin e Ballkanit, siç ndodhi në vitet nëntëdhjetë. Mbështes krijimin e komunitetit serb të komunave siç parashihet me marrëveshjen e Brukselit të vitit 2013.
Kush është studiuesi i Politikës Ndërkombëtare, Giorgio Fruscione
Giorgio Fruscione është bashkëpunëtor i hulumtimit dhe botues i botimeve në ISPI. Para se të bashkohej me ISPI, Giorgio jetoi prej disa vitesh në Ballkan, duke punuar si gazetar i pavarur për disa media italiane dhe ndërkombëtare, si EastËest, Venerdì di Repubblica dhe Balkan Insight. Që nga viti 2010, ai ka qenë gjithashtu zëvendës drejtor dhe korrespondent i lajmeve nga Ballkani për Gazetën Lindore. Ai ka një diplomë Bachelor në Marrëdhëniet Ndërkombëtare dhe të Drejtat e Njeriut nga Universiteti i Padovës dhe një Master i Arteve në Kërkimet Ndërdisiplinore dhe Studime mbi Evropën Lindore nga Universiteti i Bolonjës, me një tezë të magjistraturës mbi sistemin socialist jugosllav të vetëqeverisjes. Instituti Italian i Studimeve të Politikës Ndërkombëtare është themeluar në vitin 1934. Është një nga institutet më me peshë në Itali. Është i vetmi institut në Itali, por edhe në Evropë, i cili të gjithë veprimtarinë e tij e bazon në kërkimin e strukturuar, në analizën e thelluar shkencore. I gjithë aktiviteti, është e karakterizuar nga një qasje, e cila lidh analizën socio-politike me atë ekonomike dhe me një ndërlidhje të madhe me organizatat më të mëdha në botë.
