Tetorin e kaluar, me Ballkanin e pazgjidhur dhe çadrat e vjetra të diplomacisë amerikane që ndaheshin, administrata Trump çoi një të dërguar të ri për t’u përpjekur për të zgjidhur një nga mosmarrëveshjet territoriale më të gjata të Evropës: bllokimi dy dekadash midis Serbisë dhe Kosovës. Lëvizja ishte e pazakontë.
Departamenti i Shtetit tashmë kishte një të dërguar të veçantë për rajonin, dhe emisari i ri i Presidentit Trump, Richard Grenell, ishte gjithashtu ambasador në Gjermani, ku stili i tij i brishtë dhe përqafimi i figurave të krahut të djathtë u prish me normat diplomatike, raporton “New York Times”.
Shpejt Z. Grenell ofendoi dhe armiqësoi diplomatët evropianë që kishin punuar shumë për Kosovën për vite me radhë. Ata e akuzuan atë për injorimin e iniciativave të tyre më të evoluara të paqes, për minimin e demokracisë në Kosovë dhe se bëri një sy qorr ndaj autoritarizmit në Serbi, një aleate e Rusisë. “Unë jam shumë dyshues se në këtë mënyrë mund të zgjidhet vërtetë një situatë si Kosova, në mënyrën se si po gjykohet nga Grenell”, tha Wolfgang Petritsch, një ish-i dërguar i Bashkimit Evropian në Kosovë. Emërimi ka qenë “shumë i dëmshëm për zgjidhjen e çështjes së Kosovës,” shtoi ai. “Me Grenell, ka vetëm konfuzion.” Në fillim të këtij viti, Presidenti Trump emëroi zotin Grenell drejtor në detyrë të inteligjencës kombëtare, megjithëse Z. Grenell i mungonte ekspertiza në inteligjencë dhe kishte një reputacion si një luftëtar partizan, duke marrë përsipër atë që supozohet të jetë një punë jopartizane.
Z. Grenell ende shpreson të sigurojë një fitore diplomatike në Ballkan para zgjedhjeve të nëntorit. Javën e kaluar, disa ditë para një zgjedhjeje shumë të diskutueshme serbe të dielën,
Z. Grenell njoftoi në “Twitter” një takim befasues midis presidentit kosovar, Hashim Thaçi dhe homologut të tij serb, Aleksandar Vuçiç, në Shtëpinë e Bardhë më 27 qershor.
Ai tha se ai kishte për qëllim takimin si një ushtrim i ndërtimit të besimit, i kufizuar tani për çështjet e tregtisë, që mund të ofrojnë një platformë për bisedimet e paqes më vonë gjatë vitit. Mbrojtësit e tij, si demokratët, ashtu edhe republikanët, thonë se përpara se Z. Grenell të përfshihej, negociatat s’po shkonin askund dhe ata i besuan atij duke i shtyrë të dy palët më afër një marrëveshjeje.
Kritikët shqetësohen se një vizitë në Shtëpinë e Bardhë shpërblen dy burra, kundërshtarët e të cilëve i akuzojnë ata për minimin e institucioneve demokratike dhe se strategjia thjesht nuk do të funksionojë. Më parë pjesë e Serbisë, Kosova fitoi autonominë pas një fushate të bombardimeve të NATO-s në 1999 që synonte të mbronte popullsinë kryesisht myslimane të Kosovës nga spastrimet etnike. Por Serbia kurrë nuk e ka njohur sovranitetin e Kosovës. Deri kohët e fundit, administratat republikane dhe demokrate ishin në mënyrë të ngjashme të palëkundura për të garantuar sigurinë e Kosovës dhe bashkëpunuan ngushtë me aleatët evropianë për ta bërë këtë. Por nën presidencën e zotit Trump, bashkëpunimi me partnerët evropianë ka avulluar; Samiti i Shtëpisë së Bardhë javën e ardhshme u organizua pa u këshilluar me Bashkimin Evropian.
Grenell është përpjekur të zgjidhë mosmarrëveshjen duke pyetur pak zotin Vuçiç, një aleat rus, ndërsa rrit presionin mbi Kosovën dhe zgjeroi çarjet e saj të brendshme. “Ne kemi harruar se kush është klienti ynë”, tha David L. Phillips, një ekspert i Ballkanit dhe këshilltar i Departamentit të Shtetit gjatë luftës në Kosovë. “Nuk është Serbia, por Kosova, një vend që ne kemi ndihmuar në lindjen, administrimin dhe mbrojtjen e tij.” Kthimi pas i Serbisë në demokraci dëshmohet nga zgjedhjet parlamentare të së dielës, të cilat partia e Presidentit Vuçiç pritet t’i fitojë me një lum votash, sepse shumica e partive të opozitës kanë bojkotuar votimin për të protestuar ndaj politikave autokratike të Z. Vuçiç. Administrata Trump shpreson se një fitore do t’i japë hapësirë frymëmarrjeje Z. Vuçiç për të adresuar tensionet me Kosovën. “Zgjedhjet nuk janë një garë, kaq është e qartë”, tha Marko Savkovic, drejtor i programit për Forumin e Sigurisë në Beograd, një konferencë vjetore e politikës në Serbi. Por pas zgjedhjeve, “ka shpresë se do të ketë vrull,” tha ai. “Por vrulli ku? Askush nuk e di.” Pjesa më e madhe e presionit amerikan është bërë mbi Kosovën, jo Serbinë.
Shkrimi origjinal i NYT:
