Autokrati i Ballkanit dhe populizmi i tij qesharak

Nga Agim Nesho

Autokrati i Ballkanit, Rama, është kthyer tashmë në shfaqjen e tij populiste, në mungesë të ideve për një qeverisje të mirë. Kjo shfaqje e madhe pikërisht tani që populli i tij jeton në kushtet e mbijetesës, të varfërisë dhe e shikon të ardhmen me dyshim. Pushteti autokratik tani është një fakt i pamohueshëm, i dëmshëm për një vend që në kaq pak kohë ka shijuar lirinë dhe sistemin demokratik. Ky regjim u instalua nga paaftësia jonë për ta penguar por edhe nga përkrahja pa kushte e ndërkombëtarëve, që për ironi të fatit na mësuan dhe ndihmuan të jetojmë në demokraci.

Autokratët e rinj nuk janë agallarët dhe despotët e kaluar. Ata nuk vijnë nga sistemi feudal, por përpiqen ta kthejnë sistemin demokratik drejt një forme të sofistikuar të tij. Ata nuk kanë marrëdhënie kontraktuale me popullin për të realizuar aspiratat e tij, por promovojnë sistemin që siguron pushtetin dhe fuqinë e tyre. Ata nuk mbledhin të ardhura, ata ‘rrjepin’ popullin me forma moderne të koncesioneve, të PPP-ve apo shpërdorimit të fondeve publike. Ata nuk e konsiderojnë popullin si një shtresë e ulët, por përdorin popullin për të justifikuar qëndrimet e tyre nëpërmjet kapjes së shtypit të lirë, të shtetit dhe propagandës së shfrenuar. Populizmi i tyre nuk ka ideologji, ka vetëm qëllime pushteti. Ata përdorin populizmin për të varrosur demokracinë dhe parimet e vlerat e saj. Ata janë fashistët e shekullit tonë, shkruante Madeleine Albright.

Ata përdorin popullin dhe flasin në emër të tij. Ultranacionalisti i majtë, Hugo Chavez i Venezuelës, bashkëbisedonte me popullin, por e çoi popullin e tij në një katastrofë ekonomike për të justifikuar politikat e tij revolucionare. Putini që e ka personalizuar pushtetin dhe po rrezikon Rusinë në një aventurë gjeopolitike. Të gjithë populistët ngrenë çështjet sensitive për të rritur përkrahjen popullore. Edhe autokrati Vucic ka ngritur çështjen e mbrojtjes së të drejtave të botës Serbe në Ballkan.

Në Shqipëri, autokrati Rama nuk ka çështje që kërkon përkrahje popullore. Ai e ka kapur shtetin dhe interesat e shtresave të ndryshme të popullsisë janë të ‘nënshtruara’ në një vend të varfër nga presioni i pushtetit. Bashkëbisedimi me popullin në kuadrin e ‘këshillimit kombëtar’ në Shqipëri është një farsë qesharake për të legjitimuar vendimet e një lideri që ka personalizuar pushtetin. Rama kërkon të justifikojë dhe të legjitimojë ato procese të cilat janë produkt direkt i vendim-marrjes së tij, të cilat komprometojnë linjat bazë të politikës së jashtme dhe veprimtarinë e shtetit të së drejtës, si Ballkani i Hapur, legalizimi i kanabisit dhe kapja e drejtësisë. Të tjerat janë garniturë. Ballkani i Hapur është sigurisht një projekt që favorizon Serbinë dhe justifikon dominimin serb në Ballkan. Në kushtet e sotme të politikave ekspansioniste të Rusisë, ky projekt bëhet edhe më i rrezikshëm për interesat e sigurisë së vendit tonë dhe të Aleancës Atlantike. Ramës nuk i mjaftojnë deklaratat diplomatike të Merkel, von Der Leyen, të dërguarit të BE-së për Ballkanin Perëndimor, Lajçak, apo deklaratat e liderëve të Kosovës, Malit të Zi, Bosnjë-Hercegovinës që flasin për rrezikun e kësaj inisiative, por e kthen këtë në një çështje ku patronazhistët e PS të servirin rezultatin e dëshiruar prej tij. Dhe këto rezultate ai i lexon jo nga forume të njohura në demokraci, si referendumet, por në procese të kontrolluara dhe lexuara nga makineria e pushtetit të tij. Problemi i kanabisit është një nga pikat më të errëta të qeverisjes së tij nëntëvjeçare. Kanabizimi i vendit si mjet elektoral e kthen Shqipërinë në një nga vendet më të kriminalizuara të Europës, ku shtypi botëror nuk ka kursyer ta quajë Shqipërinë ‘Kolumbinë e Europës’. Kanabisi mendohej të përdorej politikisht dhe mund të kontrollohej, por procesi doli nga dora dhe po kërkohet një exit strategy për të mbyllur këtë kapitull, megjithëse dhe legalizimi i kanabisit nuk jep garanci për këtë fenomen në të ardhmen. ‘Është qeverisja, budalla’, do thoshte Klinton.

‘Këshillimi kombëtar’ është një gjetje qesharake për të justifikuar qeverisjen e dështuar të qeverisë Rama. Ky është një justifikim përpara ndërkombëtarëve për të treguar që ka legjitimitetin e institucioneve dhe përkrahjen e popullit. Në qoftë se ndërkombëtarët e besojnë (dhe e kanë përkrahur pa rezerva duke humbur besimin në opinionin publik) ky është problemi i tyre. Ne nuk e besojmë më.