Autoritetet shqiptare penguan një sulm të dytë kibernetik gjatë fundjavës pasi Tirana, e mbështetur nga Shtetet e Bashkuara me premtime për mbështetje dhe sanksione të reja ndaj Iranit, ndërpreu të gjitha marrëdhëniet diplomatike me Teheranin, të cilin e fajëson për “sabotazhin”.
Ndërkohë, shpresat për ringjalljen e marrëveshjes bërthamore të 2015 vazhdojnë të zbehen pasi vendet kryesore evropiane shprehën “dyshime serioze” për qëllimet e Iranit.
Sulmi i fundit në Shqipëri vjen vetëm disa ditë pasi kryeministri Edi Rama akuzoi Iranin se qëndron pas një sulmi kibernetik të 15 korrikut që solli jashtë linje të gjitha faqet e internetit të qeverisë dhe shërbimet dixhitale të qytetarëve dhe u përshkrua nga Microsoft si “shkatërruese”.
Ai urdhëroi të gjithë diplomatët iranianë të largohen nga vendi brenda 24 orëve, duke ndërprerë të gjitha marrëdhëniet diplomatike me efekt të menjëhershëm.
Të shtunën, Rama tha se sistemi i informacionit të menaxhimit të kufijve të vendit (TIMS) ishte nën “një sulm tjetër kibernetik nga të njëjtët agresorë”, duke u drejtuar në mediat sociale një ditë më vonë për të konfirmuar se sistemet ishin rikthyer dhe funksiononin.
“Përtej ndjesisë së rëndë të krijuar nga depërtimi në këto sisteme, ashtu si kur hyjnë në një shtëpi dhe vjedhin, fakti është se agresioni nuk ia ka arritur fare qëllimit, asnjë zhdukje apo rrjedhje e rëndë e të dhënave!”, ka shkruar Rama të dielën në “Twitter”.
Ata që tentonin të përdornin sistemin TIMS, i cili regjistron çdo person që hyn dhe del jashtë vendit, u përballën me një mesazh ku thuhej: “Shqipëria ende po paguan për aktet terroriste të kultit MEK në Durrës; kjo lojë do të vazhdojë.”
Shqipëria është shtëpia e grupit MEK (Organizata e Muxhahedinëve të Popullit të Iranit), të cilët u transferuan në Shqipëri nga një kamp refugjatësh irakianë në vitin 2016.
Grupi u themelua në vitin 1965 dhe u angazhua në aksione militante kundër qeverisë iraniane për dekada të tëra përpara se të krijonte një aleancë me Irakun dhe të anonte me ta gjatë luftës Irak-Iran.
MEK ishte përcaktuar më parë si organizatë terroriste nga BE, Kanada, SHBA dhe Japonia, por kjo u shfuqizua. Atyre iu dha mbrojtje në vitin 2004 nga qeveria amerikane sipas Konventës së Gjenevës.
Ata synojnë të përmbysin qeverinë iraniane dhe rreth 1,000 anëtarë jetojnë në një kompleks të mbyllur, të ruajtur shumë, 40 kilometra jashtë Tiranës.
Megjithatë, disa analistë thonë se Shqipëria nuk është vetëm për shkak të MEK-ut që synohet. Shqipëria është fort pro-amerikane, një anëtare e NATO-s dhe është shtëpia e një baze ajrore të NATO-s dhe, potencialisht, në një të ardhme, një bazë detare e NATO-s.
Jini vigjilentë
Avokati dhe politikani Kreshnik Spahiu tha për Euronews Albania se qeveria duhet të jetë vigjilente ndaj sulmeve pasi është “në një luftë të drejtpërdrejtë me Iranin”.
“Shqipëria duhet të jetë shumë e përgatitur ushtarakisht, edhe me shërbimet e inteligjencës, por edhe si shoqëri për sulmet e tjera që në të ardhmen nuk do të jenë më në internet dhe rrjete sociale, por do të kemi pasoja dhe viktima fizike”, tha ai.
Këshilli i Sigurisë Kombëtare të SHBA-së ka reaguar gjithashtu ndaj lajmeve të fundit të sulmit, duke deklaruar se mbështet përpjekjet e Shqipërisë për rimëkëmbjen.
“Shtetet e Bashkuara dënojnë sulmin kibernetik të 9 shtatorit kundër aleatit tonë të NATO-s, Shqipërisë. Ky aktivitet keqdashës kundër Shqipërisë vjen pas sulmit kibernetik të 15 korrikut të kryer nga qeveria e Iranit. Qeveria e SHBA po mbështet përpjekjet e Shqipërisë për të zbutur dhe rimëkëmbur”, thuhet në një deklaratë në Twitter.
Të premten, qeveria amerikane vendosi sanksione ndaj Ministrisë së Inteligjencës dhe Sigurisë së Iranit dhe kreut të saj, Esmail Khatib, për aktivitete të lidhura me kibernetikën kundër SHBA-së dhe aleatëve të saj, pas Shtëpisë së Bardhë që premtoi “veprime të mëtejshme”.
Drejtori i Autoritetit të Aviacionit Civil, Maksim Et’hemaj, tha se sulmi ishte sabotim dhe bëri thirrje për krijimin e një Komiteti Koordinues të Krizave.
“Në aviacionin civil, ajo që ndodhi me sistemin TIMS klasifikohet me përkufizim, sabotim. Në raste të tilla, në rastet e sabotimeve, aviacioni civil kërkon nga autoritetet vendore që të ngrenë atë që quhet Komiteti i Koordinimit të Krizave”, tha ai për Euronews Albania.
Por nuk është vetëm Shqipëria që ka përjetuar sulme të tilla. Shërbimet dixhitale në Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut gjithashtu kanë qenë në shënjestër gjatë ditëve të fundit, por ende nuk dihet se kush qëndron pas tyre.
Fermë trollesh
Ndërkohë, MEK, në mars 2021, u akuzua nga Facebook se drejtonte një fermë trollesh nga baza e tyre në Shqipëri.
Në një deklaratë të publikuar në faqen e tyre të internetit, Facebook tha se ata kishin hetuar dhe ndërprerë një “operacion të gjatë nga Shqipëria që synonte kryesisht Iranin”.
“Rrjeti shkeli politikën tonë kundër ndërhyrjeve të huaja, e cila është sjellje joautentike e koordinuar në emër të një subjekti të huaj”, shkruan ata në raportin e tyre të thelluar.
Përshkallëzimi i fundit vjen në sfondin e shpresave gjithnjë e më të zymta për ringjalljen e të ashtuquajturës marrëveshje të Planit të Përbashkët Gjithëpërfshirës të Veprimit (JCPOA) të vitit 2015 që i dha Iranit lehtësim sanksionesh në këmbim të kufizimit të programit të tij bërthamor.
Në vitin 2018, presidenti i atëhershëm i SHBA Donald Trump u tërhoq në mënyrë të njëanshme nga marrëveshja dhe rivendosi sanksionet.
Momenti për marrëveshjen e re të ndërmjetësuar nga BE që dukej se ishte atje në fillim të këtij muaji duket se është zbehur që atëherë, me Gjermaninë, Francën dhe Britaninë të shtunën që ngritën “dyshime serioze” në një deklaratë trepalëshe rreth sinqeritetit të Iranit në rivendosjen e marrëveshjes.
Kombet evropiane akuzuan se Teherani “ka zgjedhur të mos e shfrytëzojë këtë mundësi kritike diplomatike”, duke shtuar se “në vend të kësaj, Irani vazhdon të përshkallëzojë programin e tij bërthamor përtej çdo justifikimi të besueshëm civil”. Ministria e Jashtme e Iranit i kritikoi këto komente si “jokonstruktive”, raportoi AFP.
Ndërkohë, kryeministri izraelit Yair Lapid mbërriti në Gjermani të dielën për të bindur fuqitë perëndimore të heqin dorë nga marrëveshja e prishur.
