“Të rinjtë kanë preferuar të largohen nga vendi drejt Britanisë me gomone, duke e kthyer vendbanimin e tyre në një qytet fantazmë”, kështu shkruan Daily Mail në një artikull kushtuar emigrantëve shqiptarë.
Vëmendjen kësaj radhe duket se e ka marrë Cërriku, për të cilin media britanike shkruan se dekada më parë qendra ishte e mbushur me aktivitete dhe me njerëz.
Artikulli:
I ndërtuar gjatë kohës së komunizmit për të akomoduar punëtorët në një rafineri të re nafte, Cerriku është një qytet i vogël me shtëpi me ngjyra pastel, një orë me makinë në jug të kryeqytetit shqiptar, Tiranës.
Fundjava e kaluar shënoi përvjetorin e saj të 70-të, megjithatë askush që takova në këtë komunitet i cili është përballur me një në tkurrje të shpejtë – prej 27,000 njerëzve nuk shfaqte entuziazëm për festimet e planifikuara.
Ashtu si në shumë qytete shqiptare, jeta përqendrohet në një shesh qendror që mban emrin e heroinës kombëtare, Nënë Tereza.
Dekada më parë, kur rafineria ofronte qindra vende pune dhe fushat aty pranë ishin të mbushura me agrume, ky vend grumbullimi ishte i mbushur me aktivitet.
Ishte veçanërisht popullor me të rinjtë, të cilët mblidheshin këtu në orët e vona të pasdites pasi kishin përfunduar turnet e tyre të punës dhe mësimet e shkollës.
foto galeri foto galeri foto galeri foto galeri 1234PreviousNext
Kur regjimi komunist ra në vitin 1991, rafineria pasoi shpejt.
Me pak ose aspak investime të qeverisë, në Cërrik nuk ka më asnjë industri. Kur arrita në shesh në muzg, ato pak fytyra që pashë ishin të vjetra dhe të dëshpëruara.
E kërrusur në stallën e saj, Bukurie Hamiti, 63 vjeç, e cila jeton me bashkëshortin dhe pesë anëtarët e familjes në një apartament me dy dhoma, po shiste fara luledielli për të cilat na tregoi se nuk kishte blerës.
“Dikur ishte kaq e zënë në këtë kohë të ditës, por të gjithë janë larguar,” na tha ajo , duke u shprehur se të rinjtë kanë shkuar të gjithë të punojnë dhe jetojnë në Angli.
Duke kaluar në shëtitjen e saj në mbrëmje, Bejaze Dine, 70 vjeç, ndaloi për të më treguar se si çdo anëtar i fundit i familjes së saj , gjashtë fëmijë dhe 11 nipër e mbesa ishin zhvendosur jashtë shtetit, në Gjermani, Greqi dhe Itali (rruga për në Angli ishte shumë të rrezikshme)
“Më mungojnë të gjithë, por nuk mund t’i fajësoj për largimin. Nuk ka asgjë për ta këtu. Në ditët e komunizmit, jeta ishte 100 herë më e mirë,”, u shpreh ajo, duke shtuar: “ Në atë kohë, të gjithë punonin dhe jo gjithçka ishte për paratë.
Dukej sikur brezi i ri i qytetit ishte zhdukur nga ndonjë murtajë që zgjidhte moshën dhe, në një farë mënyre emigrimi është plaga që po shkatërron Cërrikun dhe shumë qytete të tjera shqiptare është migrimi.
Historia pas këtij eksodi të jashtëzakonshëm nuk është aq e drejtpërdrejtë sa duket nga Britania.
Sepse nuk janë më vetëm elementët e dobët të arsimuar, të pakualifikuar (dhe, në disa raste, kriminelë) në Shqipëri që po e braktisin këtë komb. Tani shumë nga të rinjtë më të zgjuar të Shqipërisë po ikin gjithashtu.
Mjekë, mësues, bankierë, avokatë, sipërmarrës; shtresat e mesme të arsimuara që mund ta kthenin Shqipërinë nga një kleptokraci e dështuar në një komb, qytetarët e të cilit do të preferonin të qëndronin dhe të ndërtonin të ardhmen e tyre sesa të rrezikonin jetën e tyre në gomone.
Cerriku i ngjan një qyteze të Klondikës pas arit.
Dyqanet nuk kanë klientë, shtëpitë janë bosh, shkollat kanë aq pak nxënës sa përdoren vetëm një pjesë e vogël e klasave.
Drejtoresha e arsimit vendor Dr Mirela Muçaj tha se numri i nxënësve ka rënë me 272 vitin e kaluar dhe së fundmi dy shkolla janë mbyllur fare.
“Kjo është kryesisht për shkak të emigrimit, kryesisht në Angli, por edhe në Gjermani,” tha ajo, duke pranuar se shpreson që vajza e saj të gjejë punë në Britani kur të diplomohet në inxhinieri kompjuterike.
Të paguar shumë pak dhe të zhgënjyer nga një sistem që bllokon rrugën e tyre për në krye të profesionit të tyre, shumë mësues të rinj po shkojnë gjithashtu për në Angli.
Tani të kthehemi në Tiranë:
Në Tiranë, me zhvillimet e reja mbresëlënëse, blloqe apartamentesh, zyra dhe hotele, restorante elegante dhe dyqane me dizajne (shumë prej të cilave pranohet se janë financuar nga fitimet e pastruara të krimit jashtë shtetit) ikja e trurit është më pak e dukshme.
Studentët me pamje më serioze flasin për kampuset universitare. Megjithatë edhe këtu gjërat nuk janë ashtu siç duken.
Fakulteti prestigjioz i fizikës i Universitetit të Tiranës dikur nxirrte shkencëtarë me famë botërore, por këtë vit ndjenja e apatisë është e tillë që vetëm dhjetë studentë janë maturantë.
Në shkallët e politeknikut aty pranë, ku sapo ka ndjekur një leksion inxhinieri mekanike, takoj një student 22-vjeçar të masterit të quajtur ‘Xheson’ (për arsye që do të bëhen të dukshme, ai nuk pranon të japë emrin e tij të vërtetë).
Teksa fillon të tregojë historinë e tij, ky i ri duket tipi i personazhit që i duhet Shqipërisë.
Megjithëse ai pranoi se kishte hyrë ilegalisht në Britani në moshën 17-vjeçare, duke punuar gjithë orët për t’i paguar trafikantët 7,500 £ për ta transportuar atë përmes Kanalit , ai qëndroi vetëm disa muaj para se të kuptonte se kishte bërë një gabim të rëndë dhe të vendoste të kthehej në shtëpi.
Megjithatë, si mund të presin pushtetarët e Shqipërisë që të rinjtë të jetojnë një jetë shembullore kur shoqëria që ata kanë krijuar është e mbushur me korrupsion?
E kontrolluar kryesisht nga miqtë e partisë socialiste në pushtet, me kryeministrin e saj populist Edi Rama (një ish-basketbollist profesionist), media shqiptare është jashtëzakonisht e shtrirë kur bëhet fjalë për korrupsionin zyrtar.
Megjithatë, Lindita Cela, një gazetare investigative shqiptare, më thotë se 12 politikanë, përfshirë kryebashkiakë dhe deputetë, ose janë dënuar ose janë hetuar së fundmi për krime që variojnë nga trafiku i drogës deri te vrasjet.
“Kuvendi shqiptar nuk ka pasur kurrë kaq shumë kriminelë”, thotë ajo, duke shtuar: “Në të kaluarën, ata qëndronin në prapavijë. Tani ata janë në qendër të skenës.’
Partitë politike rivale në mënyrë të pashmangshme fajësojnë njëra-tjetrën.
Gjatë intervistës time 90-minutëshe me liderin e opozitës Sali Berisha, 74 vjeç, ai bëri një sërë akuzash kundër Ramës, i cili e rrëzoi atë nga posti i kryeministrit në 2013.
Kryetari i Partisë Demokratike foli për një projekt qeveritar për asgjësimin e mbetjeve, ku nuk u ndërtuan asnjëherë inceneratorë; shkollat dhe rrugët e reja që u kushtojnë taksapaguesve shqiptarë shumë më tepër se skema të ngjashme në vendet e BE-së, sepse miliona shkojnë në rrugë të gabuar.
“Edi Rama me korrupsion po vjedh kombin dhe është shkatërrues. Kam parë mediat britanike që thonë [emigrimi masiv nga Shqipëria] ka të bëjë me varfërinë. Por . . . varfëria është tërësisht për shkak të vjedhjes së fondeve publike nga qeveria. Tirana është kthyer në djep korrupsioni.
Si rezultat, tha ai,- migrimi po shkatërronte Shqipërinë.
Megjithatë, siç nxitojnë të vënë në dukje deputetët e qeverisë, Berisha nuk është pa skeletet e tij.
Ndërsa atij tashmë i ishte ndaluar hyrja në SHBA, ndalimi u zgjerua kohët e fundit për të përfshirë Britaninë.
Kreu i demokratëve pretendon se akuzat janë falsifikuar për arsye politike.
Sistemi u shuan shpresën të rinjve. Vret shpirtin e tyre.
Kjo është e dukshme nga numri i madh i të rinjve ambiciozë që nisen drejt Britanisë, jo vetëm me gomone, por me anë të vizave studentore dhe të punëtorëve emigrant.
Familjet në mënyrë rutinore heqin nga shkolla djemtë e rinj të zgjuar në moshën 14, 15 ose 16 vjeç dhe i dërgojnë vetëm në Britani, tha ai, duke e ditur se ligji i pengon të rinjtë të dëbohen. Ndërsa punonte për këshillin Brent, ai pa se si ata rrëshqitën përmes rrjetës në kriminalitet.
Nëse kjo ndodh, humbja e Shqipërisë do të ishte fitim i Britanisë. E njëjta gjë mund të thuhet për shumë nga të rinjtë dhe të rejat, iniciative dhe miqësore.
Ata janë shumë larg imazhit stereotipik të emigrantëve shqiptarë, një imazh i nxitur nga pakica e vogël e të padëshiruarve që ngecën në ato gomone të varura.
Megjithatë, sigurisht që rrjedhja e talenteve duhet të ndalohet?
Nëse jo, nuk do të mbetet askush me vullnetin apo zgjuarsinë për të rindërtuar këtë vend të bukur dhe rënia e Shqipërisë do të ketë jehonë në shumë sheshe të tjera bosh.
