Qeveria Meloni ka njoftuar hapjen e dy qendrave për trajtimin e azilkërkuesve në Shqipëri. Pas njoftimeve dhe shtyrjeve të ndryshme (qendrat duhej të hapeshin më 20 maj) ndoshta këtë herë do t’ia dalin vërtet. Për të arritur këtë objektiv, ajo përdori procedura emergjente të cilat anashkalojnë detyrimet dhe garancitë e tenderëve normalë. Janë dy qendra: një në portin e Shëngjinit, e destinuar për procedurat e identifikimit dhe hyrjes, me një kapacitet prej 200 vendesh.
Kostoja e ndërtimit është 3 milionë euro, plus 200 mijë për lidhjet vetëm në vitin 2024. Tjetra ndodhet në Gjadër dhe përfshin një objekt për paraburgimin e azilkërkuesve (880 vende), një CPR (144 vende) dhe një burg (20 vende). Miliona euro të shpenzuara. Kostot e menaxhimit janë të mëdha: 800 milionë euro nga tani deri në vitin 2028, të gjitha përballohen nga Italia, por me punësim dhe pasoja ekonomike jashtë vendit tonë.
Për të justifikuar nismën e diskutueshme, qeveria përdori dy gjuhë. Përballë institucioneve të garancisë dhe në forume evropiane e ndërkombëtare, foli për një zgjidhje që synonte rritjen e kapaciteteve për marrjen dhe shqyrtimin e aplikimeve. Përballë opinionit publik të brendshëm dhe përkrahësve të saj, ajo nuk ngurroi të fliste për një masë parandaluese ndaj dëbimeve.
Premtimi i trumbetuar se në të dy qendrat do të mbahen vetëm burra të rritur, jo të brishtë, të shpëtuar nga anijet ushtarake dhe që vijnë nga vende të klasifikuara si të sigurta, konfirmon qëllimin ndëshkues të këtij projekti dhe si rrjedhojë objektivin e përhapjes së frikës. Nuk është rastësi që frymëzimi erdhi nga projekti britanik për të dëbuar në Ruanda emigrantët që zbarkonin nga deti.
Pikëpyetje ngrihen si për nivelin praktiko-operativ ashtu edhe me atë të parimeve. Para së gjithash, plani i qeverisë fokusohet vetëm tek një pjesë e azilkërkuesve. Llogariten 39 mijë raste në vit, por përllogaritja bazohet në hipotezën e përpunimit të aplikimeve në 4 javë, falë një procedure të përshpejtuar, teksa sot kjo zgjat mesatarisht më shumë se 1 vit, shpesh edhe 2. Janë parashikuar lidhje online me Romën dhe procedura të tjera procedurale, të cilat nuk do t’i shpëtojnë shqyrtimit të organeve të drejtësisë. Për të përshpejtuar procesin, të drejtat e aplikantëve do të kompresohen, duke u lënë atyre shumë pak kohë për t’u përgatitur për seancën, për të mbledhur dokumentacionin e duhur për të mbështetur kërkesën e tyre dhe për t’iu drejtuar drejtësisë në rast refuzimi.
Për sa i përket listës së vendeve të sigurta, mjafton të kujtojmë se lista italiane së fundmi është zgjeruar në 22 vende, përfshirë Egjiptin, Tunizinë, Nigerinë, krahasuar me vetëm 9 që ka Gjermania. Prandaj apriori kjo do të shtojë refuzimet e azilit dhe jo riatdhesimet, të cilat janë shumë më të komplikuara dhe më të shtrenjta.
Është gjithashtu e paqartë se çfarë do të ndodhë me aplikantët, aplikimet e të cilëve refuzohen. Nisur nga kapaciteti i kufizuar i autoriteteve italiane për të kryer riatdhesime, nuk duket as e drejtë dhe as realiste të mendohet për një lirim të tyre në Shqipëri, gjë që kryeministri Rama e ka kundërshtuar me vendosmëri. Mund të ketë një rezultat paradoksal të transferimit të aplikantëve të refuzuar në Itali.
