investitorët e huaj e perceptojnë Shqipërinë si një vend të vështirë për të bërë biznes. Ata përmendin korrupsionin e vazhdueshëm, përfshirë sektorin publik, gjyqësorin, prokurimet publike, konkurrencën e padrejtë dhe të shtrembëruar, ekonominë e madhe informale, pastrimin e parave… si sfida të vazhdueshme për investimet dhe biznesin në Shqipëri.”
“Shqipëria ka një sektor të madh informal dhe aktivitete të gjera të pastrimit të parave. Grupi i Veprimit Financiar kundër Pastrimit të Parave (FATF) e përfshiu Shqipërinë në listën gri në vitin 2020 dhe vendi vazhdon të mbetet në këtë listë edhe në vitin 2023 për shkak të mangësive strategjike në trajtimin e shqetësimeve për pastrimin e parave. Komuniteti i biznesit raporton se hyrja e madhe e të ardhurave të paligjshme nga trafikimi i drogës, kontrabanda, evazioni fiskal dhe korrupsioni shtrembërojnë konkurrencën në treg.”
Akuzat për korrupsion janë të zakonshme, dhe investitorët shpesh raportojnë se bëhen objekt i shantazheve nga administrata publike, media dhe grupet kriminale.”Raportet për korrupsion në prokurimet qeveritare janë të zakonshme. Investitorët shpesh raportojnë raste të korrupsionit qeveritar që vonojnë dhe pengojnë investimet në Shqipëri. Vazhdimi i përdorimit të kontratave të partneritetit publik-privat (PPP) ka ulur mundësitë për konkurrencë, përfshirë edhe për investitorët e huaj, në sektorët e infrastrukturës dhe të tjerë.”
Drejtoria e Përgjithshme për Fqinjësinë dhe Negociatat e Zgjerimit të BE-së (EC) publikoi në korrik 2023 Raportin e Kontrollit, Shqipëria, i cili evidentoi shumë probleme të qeverisë, ku korrupsioni ishte në krye të listës, siç përshkruhet në këtë pasazh nga raporti:
“Korrupsioni është i përhapur në shumicën e fushave të jetës publike dhe të biznesit, duke përfshirë të gjitha degët e qeverisjes qendrore dhe vendore, si dhe institucionet, dhe mbetet një shqetësim serioz. Në përgjithësi, masat kundër korrupsionit vazhdojnë të kenë një ndikim të kufizuar në sektorët veçanërisht të prekshëm (infrastruktura publike, kadastër dhe të drejtat e pronësisë, doganat, administrata tatimore, arsimi, shëndetësia, prokurimet publike, kontratat PPP, etj.). Këta sektorë kërkojnë vlerësime të rrezikut të synuar, rrugë veprimi kundër korrupsionit dhe veprime të dedikuara. Dobësitë lidhur me rishikimin e procedurave dhe praktikave të prirura ndaj korrupsionit, kontrollet e brendshme dhe mekanizmat e inspektimit në administratën publike mbeten për t’u adresuar.”
Raporti është përhapur gjerësisht në media si një goditje ndaj rekordit të korrupsionit të qeverisë.
Afera e korrupsionit McGonigal është një shembull i qartë i metodave të Edi Ramës. Charles McGonigal ishte Shefi i Kundërzbulimit të FBI-së në New York kur Edi Rama iu afrua dhe e përdori McGonigal për të sulmuar opozitën shqiptare ndërsa ai ishte ende në detyrë. Pasazh nga artikulli i New York Times:
“Ndërsa ishte ende në FBI, ai zhvilloi një marrëdhënie me Kryeministrin Edi Rama të Shqipërisë dhe ndërmori hapa për të përfituar politikanin, sipas prokurorëve në Uashington. Zoti Rama e ka paraqitur veten si një reformator dhe kundërshtar i luftës së Rusisë në Ukrainë. Por pas daljes në pension në vitin 2018, zoti McGonigal punoi në anën tjetër, duke marrë pagesa nga një oligark rus i sanksionuar, Oleg Deripaska, dikur pjesë e rrethit të brendshëm të Presidentit Vladimir V. Putin, sipas aktakuzës së zotit McGonigal dhe një personi tjetër, Sergey Shestakov, në New York.”
Qindra media ndërkombëtare kanë raportuar gjerësisht për aferën McGonigal dhe Edi Rama, duke përfshirë New York Times, Washington Post, New York Post, CNN, Euronews, Business Insider, Boston Herald dhe Washington Examiner. McGonigal akuzohet për disa krime dhe po përballet me gjyq në SHBA për dy çështje: ruse dhe shqiptare. Ai pranoi fajësinë për akuzat në rastin e Oleg Deripaska.
“Një aktakuzë e dytë, e depozituar në Uashington, akuzon McGonigal për fshehjen e pagesave që arrijnë në 225,000 dollarë që ai dyshohet se ka marrë nga një burrë nga New Jersey, i punësuar dekada më parë nga një agjenci e inteligjencës shqiptare. Aktakuza gjithashtu e akuzon atë për veprime për të avancuar interesat e këtij personi.”
Prokurorët pretendojnë se deri në gusht 2017, McGonigal kishte krijuar një lidhje me një burrë nga New Jersey, i lindur në Shqipëri dhe që kishte punuar për inteligjencën shqiptare disa dekada më parë.
McGonigal mori të paktën 225,000 dollarë në para të gatshme nga ky ish-oficer i inteligjencës shqiptare, i cili aktualisht punon si këshilltar joformal i Edi Ramës. Pasazhe nga i njëjti artikull i Washington Post shprehen:
“McGonigal akuzohet se ka marrë para për të avancuar interesat e Ramës, ndërkohë që disa analistë perëndimorë po shprehnin shqetësime për përpjekjet ruse për të ndikuar kundërshtarët e kryeministrit. Sipas aktakuzës, McGonigal inkurajoi FBI-në të hapte një hetim penal në vitin 2018 ndaj një lobisti amerikan që vepronte në emër të Partisë Demokratike të Shqipërisë, opozita kryesore ndaj Partisë Socialiste të Ramës. Disa nga informacionet kundër lobistit, sipas prokurorëve, erdhën nga Neza dhe kishin origjinë nga zyra e Ramës.”
“McGonigal, ndërsa ishte ende një zyrtar i lartë i FBI-së, u bë ndërmjetës për kryeministrin Edi Rama dhe Partinë e tij Socialiste në pushtet. Shqipëria është një aleate e fortë e SHBA-ve dhe anëtare e NATO-s, por që nga marrja e pushtetit nga Rama në Tiranë një dekadë më parë, ai vend i vogël është bërë një vatër korrupsioni, si dhe shteti kryesor i narkotikëve në Europë, me lidhje të thella me kartelet e drogës në Amerikën Latine. Pse administrata Biden i mbyll sytë ndaj gjithë kësaj mbetet një pyetje shqetësuese. Blerja e zyrtarëve të lartë amerikanë, si McGonigal, është pjesë e mënyrës se si Rama vazhdon ta mbajë këtë situatë. Opozita shqiptare është shumë e revoltuar për këtë skandal, ku një zyrtar i lartë i inteligjencës amerikane shërbeu si ndërmjetës për socialistët në pushtet. McGonigal bëri disa udhëtime në Shqipëri për të ndihmuar Ramën, duke përfshirë shtatorin e vitit 2017, kur i akuzuari ishte ende një zyrtar i lartë i FBI-së. Ndërsa ky udhëtim kishte një qëllim zyrtar të FBI-së, qëllimi jozyrtar ishte ndihma për Ramën duke frikësuar kundërshtarët e tij në Shqipëri.”
Edi Rama ka darkuar me McGonigal në disa raste, si në Tiranë ashtu edhe në New York. E dashura e McGonigal përshkroi disa prej darkave ekstravagante që kushtonin mbi 10,000 dollarë.
Edi Rama detyroi Partinë Socialiste të ndërhynte për të parandaluar opozitën që të krijonte një Komision Parlamentar për të hetuar aferën. Rama përdori shumicën në parlament për të votuar kundër krijimit të këtij komisioni, megjithëse kjo është një e drejtë kushtetuese. Disa gazetarë veteranë në SHBA kërkuan që gjyqi i McGonigal të zhvillohej në Shqipëri, në vend të SHBA-ve.
“Shqipëria është një vend ku McGonigal u pasurua pa dijeninë e FBI-së për sjelljen e tij të paligjshme. Dhe ajo sjellje përfshinte krijimin e një marrëdhënieje të fshehtë me Kryeministrin Socialist të Shqipërisë, Edi Rama. Aktakuzat ndaj McGonigal, për të cilat ai ka deklaruar pafajësinë, përfshijnë pranimin e 225,000 dollarëve në para të gatshme nga një ish-oficer i inteligjencës shqiptare me lidhje me Ramën. Shpërblimi për shërbime të supozuara të paligjshme erdhi nga rusët ose shqiptarët, por me shumë gjasa nga të dyja.”
Disa ministra dhe miq të besuar të Edi Ramës shoqëruan McGonigal-in në disa prej udhëtimeve të tij në Shqipëri, përfshirë Damian Gjiknuri (ish-Ministër i Infrastrukturës), Taulant Balla (Ministër aktual i Brendshëm), Safet Gjici (Kryetar i Bashkisë Kukës, aktualisht i arrestuar për një aferë seksuale që përfshin favore financiare), dhe shumë të tjerë. McGonigal u përdor për t’u takuar me aleatët e Edi Ramës, siç mund të vërehet më tej.
Edi Rama financoi madje edhe paraardhësin e McGonigal, ish-shefin e Kundërzbulimit të FBI-së në New York, Louis Bladel. Në fakt, Rama përdori Buxhetin e Shtetit si një llogari personale duke paguar 375,000 dollarë për Louis Bladel në një kontratë sekrete që u bë publike vetëm vite më vonë nga Auditi i Shtetit.
Disa gazetarë raportuan se Edi Rama po përdor FBI-në për të nisur sulme ndaj opozitës. Disa burime raportuan për Washington Post dhe media të tjera se Rama kishte pasur disa darka me McGonigal dhe ish-oficerin e inteligjencës shqiptare që shërbente si këshilltar joformal për Ramën në Tiranë, New York dhe madje edhe në Washington DC.
“Në dosjen hetimore për Charles McGonigal, thuhet se ai është takuar të paktën 4 herë me Ramën dhe ky i fundit është takuar në SHBA me McGonigal. Në një rast ka pasur darkë në New York dhe në një rast tjetër në Washington. Në darkën në Washington më 4 mars 2018, përveç McGonigal dhe Agron Nezës, një ish-agjent i posaçëm i FBI-së Lou Bladel ishte gjithashtu i pranishëm.”
Disa gazetarë raportuan se McGonigal kishte shantazhuar biznesmenët, duke iu kërkuar para për t’i shpëtuar ata nga shpallja “persona non-grata”. “McGonigal dyshohet se ka zhvatur shqiptarë të pasur në një lloj skeme mbrojtjeje ku zyrtari i lartë i FBI-së premtonte t’i mbronte oligarkët nga sanksionet amerikane në këmbim të ryshfeteve të mëdha.”
Një gazetar gjerman i BILD-it, me bazë në SHBA, raportoi se “Rama përdori McGonigal kundër Berishës, dokumentet e drejtësisë amerikane e konfirmojnë këtë.”
Rasti McGonigal gjithashtu zbuloi se si ish-kryetari i PD-së, Lulzim Basha, u shantazhua për shkak të një prej veprimeve të tij. Më 6 mars 2018, media online “Mother Jones” publikoi një artikull me titullin “Si një Kompani e Lidhur me Rusinë Punësoi një Ish-Ndihmës të Trump-it për të Rritur Partinë e Djathtë të Shqipërisë në DC”. Artikulli shpjegonte se si Lulzim Basha kishte nënshkruar një kontratë me një lobist në SHBA dhe kishte përdorur një kompani guaskë që i përkiste dy shtetasve rusë dhe që rreth 500,000 dollarë duket se vinin nga burime ruse.
Kryetari i atëhershëm i PD-së, Lulzim Basha, mohoi pretendimin se kishte marrë fonde ruse, por ndërsa PD kishte transferuar vetëm 175,000 dollarë përmes bankës, lobisti i tij, Nick Muzin, kishte deklaruar në SHBA se kishte marrë 700,000 dollarë për shërbimet e ofruara për Bashën dhe se këto para vinin nga një kompani guaskë në Skoci. Basha nuk mundi të shpjegonte mospërputhjen dhe gjithashtu kishte depozituar dokumente zyrtare duke deklaruar se PD kishte paguar vetëm 175,000 dollarë për lobimin. Për këtë arsye, Prokuroria e Përgjithshme në Tiranë filloi një hetim penal për të verifikuar nëse bëhej fjalë për pastrim parash apo donacione të paligjshme për fushatë që nuk ishin reflektuar në agjencitë zyrtare.
Hetimi përfundoi në gjykatë dhe z. Basha nuk mundi të shpjegonte mospërputhjen. Prokuroria Publike e Tiranës i kërkoi autoriteteve amerikane dëshminë e Nick Muzin. Departamenti i Drejtësisë kërkoi të dinte në çfarë cilësie (p.sh. dëshmitar ose i pandehur) po kërkonte Prokuroria e Tiranës dëshminë e tij. Ndërkohë, si pjesë e hetimit të Mueller për ndërhyrjen ruse në politikën amerikane, Nick Muzin u bë dëshmitar i akuzës në SHBA.
Gazetarë dhe burime nga Prokuroria pohuan se Ambasadorja Amerikane vendosi të mos siguronte dëshminë e Nick Muzin për Prokurorinë e Tiranës, duke përdorur kështu këto prova inkriminuese për të shantazhuar z. Basha. Prokuroria nuk mundi ta provonte rastin e saj në gjykatë përtej dyshimit të arsyeshëm, pasi nuk kishte dëshmi nga Nick Muzin, por vetëm dokumentet e tij zyrtare të firmosura në agjencitë amerikane që pretendonin se ai ishte paguar në emër të z. Basha. Prokurori që kishte çështjen e z. Basha priti deri në ditën e fundit të mandatit dhe dha dorëheqjen pikërisht në ditën kur duhej të trajtohej apeli i Bashës.
Z. Berisha ka pohuar në mënyrë të përsëritur se Edi Rama mbylli çështjen penale të z. Basha duke ushtruar ndikim politik mbi Prokurorinë. Fatkeqësisht, z. Basha u shantazhua. Megjithatë, në shtator 2022, autoritetet e inteligjencës amerikane konfirmuan se Lulzim Basha kishte marrë në fakt 500,000 dollarë nga Rusia dhe publikuan lajmin në disa agjenci, përfshirë AFP dhe BBC.
“Një burim nga administrata i njohur me gjetjet pretendoi se Rusia kishte shpenzuar rreth 500,000 dollarë për të mbështetur Partinë Demokratike të qendrës së djathtë të Shqipërisë në zgjedhjet e vitit 2017 dhe gjithashtu kishte financuar parti ose kandidatë në Bosnje, Mal të Zi dhe Madagaskar, sipas agjencisë së lajmeve AFP.”
Një auditim i brendshëm nga disa ekspertë financiarë dhe juridikë në Partinë Demokratike (PD) zbuloi se asnjë fond nuk kishte kaluar në llogarinë zyrtare bankare të PD-së dhe se askush në PD, përveç z. Basha, nuk kishte dijeni për këto para. Auditimi konfirmoi se PD-ja nuk kishte asnjë bord financiar për të rregulluar donacionet dhe se vetë z. Basha kontrollonte fluksin e parave./ Alinsweden.blog – Syri.net/
