Situata e vështirë në kufirin lindor të Polonisë dhe Plani për gjendjen në Bjellorusi ishin temat kryesore të diskutuara nga kryetarët e shteteve dhe të qeverive të Bashkimit Evropian.
Situata në Bjellorusi, e cila është rezultat i dhunës së ushtruar ndaj pjesëmarrësve të protestave paqësore, ishte tema kryesore që u diskutuan gjatë mbledhjes së jashtëzakonshme të Këshillit Evropian.
Video konferenca u organizua me nismën e Kryeministrit të Polonisë, i cili që nga fillimi, ka qenë i angazhuar në procesin e ndërtimit të mbështetjes ndërkombëtare për ndryshimet demokratike përtej kufirit të saj lindor.
‘Ne jemi të kënaqur që BE vendosi të reagojë shpejt, më konkretisht që Këshilli Evropian pranoi kërkesën tonë pas një njoftim kaq të shkurtër dhe që diskutimet e sotme kanë të bëjnë me këtë temë tejet të rëndësishme, pra zhvillimin e situatës në Bjellorusi’, tha Kryeministri Mateusz Morawiecki.
Ai gjithashtu shtoi se ‘nuk ka dyshim se këto protesta të mëdha në Bjellorusi janë një hap jashtëzakonisht i rëndësishëm drejt formimit të një shoqërie civile, një shoqëri që dëshiron lirinë e vërtetë, pavarësinë, demokracinë dhe ligjshmërinë.’
Situata në Bjellorusi diskutohet gjatë mbledhjes së jashtëzakonshme të Këshillit Evropian.
Diskutimet gjatë takimit kishin të bënin, ndër të tjera,me tema të tilla si strategjia e veprimit të Bashkimit Evropian përballë protestave masive të komunitetit bjellorus dhe reagimit agresiv të autoriteteve shtetërore ndaj demonstratave paqësore.
Diskutimet treguan mbështetjen e gjerë nga vendet e BE për propozimin për dërgimin e një misioni në Minsk, i cili do të drejtohej nga Edi Rama, Kryeministri i Shqipërisë dhe Kryetari i Zyrës së OSBE-së për këtë vit, duke përfituar ndërkohë nga mbështetja e ekspertëve të ofruar nga institucionet e BE-së.
Kryeministri Morawiecki ka theksuar gjithashtu nevojën për mbështetje të fortë politike nga ana e Bashkimit Evropian për të siguruar që kriza e brendshme në Bjellorusi të zgjidhet në mënyrë paqësore dhe që të respektohen vlerat dhe të drejtat themelore të njeriut.
Ai gjithashtu hodhi poshtë me forcë përpjekjet për të akuzuar Poloninë, Lituaninë ose minoritetet nga këto vende që jetojnë në zonat kufitare në Bjellorusi për përfshirje në çdo përpjekje për të destabilizuar vendin.
Polonia gjithmonë ka mbështetur sovranitetin dhe pavarësinë e Bjellorusisë dhe, së bashku me vendet e tjera të Bashkimit Evropian, u ka bërë thirrje të gjitha forcave dhe vendeve të palëve të treta që të mos ndërhyjnë në sovranitetin e fqinjit tonë.
Ndihma e Bashkimit Evropian – Plani për Bjellorusinë i propozuar nga Polonia
Kryetari i Qeverisë Polake theksoi se Bashkimi Evropian duhet të marrë përgjegjësitë në lidhje me fqinjët e saj më të afërt. Kryeministri Morawiecki më këtë rast prezantoi propozimin për një Plan për Bjellorusinë. ‘Ne duam t’i dërgojmë një mesazh të qartë regjimit të Alexandër Lukashenko se koha kur ishte e mundur të injorohej zëri i komunitetit ndërkombëtar duhet të përfundojë sa më shpejt të jetë e mundur. Tani është koha për të nisur një proces bisedimesh dhe dialogu, i cili do të çojë në demokratizim gradual të situatës në Bjellorusi, ‘shtoi Shefi i Qeverisë Polake.
Plani për Bjellorusinë bazohet në disa elementë kryesorë. E para është fillimi i dialogut midis qeverisë dhe opozitës. Kjo është thelbësore për zgjidhjen e krizës në Bjellorusi. Është më e rëndësishmja, pjesëmarrësit në bisedime nga ana e opozitës të përbëjnë një grup udhëheqësish nga komunitete të ndryshme, të zgjedhur nga aktivistët emigrantë ose përfaqësuesit e burgosur të opozitës.
Për më tepër, autoritetet bjelloruse duhet të garantojnë imunitet ndaj aktivistëve të opozitës që kthehen nga jashtë. Personat e burgosur për arsye politike duhet të lirohen. Në Planin për Bjellorusinë, përfshihet gjithashtu kërkesa që zgjidhja paqësore të bazohet në dispozitat e kushtetutës. Një mundësi është mbajtja e zgjedhjeje të reja me pjesëmarrjen e vëzhguesve ndërkombëtarë.
‘Me kërkesën e Polonisë, ne kemi rënë dakord të angazhojmë organet ndërkombëtare’, siç është OSBE, për të mbështetur procesin e demokratizimit përmes, mbikëqyrjes së përgatitjeve për zgjedhjet e ardhshme, nëse gjithçka do të zhvillohej sipas kësaj mënyre, ‘shtoi Kryeministri.
Mbështetja e Polonisë për ndryshimet demokratike në Bjellorusi
Kryeministri Mateusz Morawiecki ka marrë pjesë aktive në procesin e ndërtimit të mbështetjes ndërkombëtare për ndryshimet demokratike në Bjellorusi që nga fillimi.
Menjëherë pasi u njoftuan rezultatet e sondazhit për zgjedhjet presidenciale, Shefi i Qeverisë Polake i shkroi një letër drejtuar Charles Michel, Presidentit të Këshillit Evropian, dhe Ursula von der Leyen, Presidentit të Komisionit Evropian, në të cilin ai nxiti një takim të jashtëzakonshëm të Këshillit Evropian në lidhje me ngjarjet në Bjellorusi.
Letra e nisur është pasuar nga një telefonatë mes Kryeministrit Morawiecki dhe krerëve të BE-së, që u zhvillua në të njëjtën ditë. Gjatë asaj thirrje, Shefi i Qeverisë theksoi se, si vende të një Evrope të Bashkuar, ne kemi për detyrë të veprojmë në solidaritet në lidhje me popullin Bjellorus. Bashkimi Evropian, i cili duhet të veprojë si një udhëheqës global në skenën ndërkombëtare, duhet të angazhohet në mënyrë aktive në zgjidhjen e konfliktit dhe të parandalojë përkeqësimin e tij. Kryeministri kujtoi gjithashtu se, në të kaluarën e afërt, krizat e ngjashme shpesh përfunduan me përshkallëzim të pakontrolluar dhe çuan në shumë viktima.
Ndihma e fqinjësisë – paketë ‘Solidariteti me Bjellorusinë’
Bisedimet dhe thirrjet për mbështetje ndërkombëtare për ndryshimet demokratike në Bjellorusi nuk janë veprimet e vetme të ndërmarra nga Polonia në lidhje me fqinjin lindor të saj. Në përgjigje të përkeqësimit të situatës sociale dhe politike në Bjellorusi, Qeveria Polake miratoi një paketë ndihme të quajtur ‘Solidaritet me Bjellorusinë’. Kryeministri Morawiecki vuri në dukje se kjo paketë u prit shumë pozitivisht në Këshillin Evropian
Programi për Bjellorusinë bazohet në tre shtylla: siguri, hapje dhe solidaritet. Ja dhe disa nga veprimet e nismat që formojnë paketën ‘Solidariteti me Bjellorusinë’:
• Mbështetje për viktimat dhe familjet e tyre;
• Kalimi më i lehtë i kufirit polako-bjellorus për viktimat ose personat që ikin nga dhuna e ushtruar;
• Mbështetje për të rinjtë, studentët dhe studiuesit e rinj;
• Mbështetje për organizatat joqeveritare dhe shoqërinë civile si dhe pakicën minoritare polake në Bjellorusi;
• Mbështetje për media dhe gazetarë të pavarur/SYRI.net
