Mjedisi/ Malltezi rendit 6 sfidat kryesore: Duhet të rikthehemi tek transpozimi i legjislacionit të BE për Shqipërinë
Drejtuesi i Departamentit të Mjedisit në PD, Jamarbër Malltezi ka mbajtur fjalën e tij gjatë prezantimit të Programit të Partisë Demokratike për Mjedisin.
Në fjalën e tij, Malltezi kishte ndarë 6 sfida kryesore nga problematikat kryesore të mjedisit në Shqipëri, të cilat janë:
FJALA E DREJTUESIT TE DEPARTAMENTIT TE MJEDISIT NE PD, JAMARBER MALLTEZI
MJEDISI
Te nderuar miq, siç e dini unë jam pedagog dhe profesor universiteti prej 15 vitesh duke mësuar mijëra studente. Por nëse ne vitet 2010 kishim 80-100 studente ne degën e Agromjedisit sivjet janë veç 15! 6 here me pak! PSE? Sepse për fat te keq shteti injoron dijen dhe zyrtaret janë kthyer ne gjobëvënës. Ne 8 vitet e fundit vetëm 1-2% e atyre qe kane mbaruar për mjedis janë punësuar ne profesionin e tyre. Trishtim!
Po prezantojme sot piketat kryesore te programit te PD për mjedisin. Kemi shume problematika mjedisore ne Shqipëri, por kemi zgjedhur te fokusohemi ne 6 sfida kryesore si meposhte:
Transpozimi i Legjislacionit Mjedisor te BE ne Shqipëri
Parandalim dhe Monitorim i Ndotjes se Mjedisit: Uje, Ajer, Toke
Manaxhimi i Integruar i Mbetjeve dhe Ekonomia Qarkulluese
Ndryshimet Klimatike & Rreziqet Mjedisore
Mbrotja e Natyres & Integriteti i Zonave te Mbrojtura Mjedisore
Fondi për Mjedisin (për diskutim)
TRANSPOZIMI I LEGJISLACIONIT MJEDISOR TE BE
BE shpenzoi mbi 4 miljon € dhe transpozoi pjesen me te madhe te legjislacionit Mjedisor te BE përmes projekteve STEMA & INPAEL
Ne 2011 u miratuan Ligji për Mbrojtjen e Mjedisit, për Inspektimin, për VNM, për Lejet e Mjedisit, për Menaxhimin e Integruar te Mbetjeve, si edhe VKM për Strategjinë Kombëtare dhe Planit Kombëtar te Menaxhimit te Mbetjeve. Keto ishin thuajse motamo sipas legjislacionit te BE. Por pse nuk u zbatuan ligjet, strategjite dhe planet e veprimit?
Interesat e xhepit injoruan dhe zhbene disa prej ketyre akteve ligjore.
Psh. Strategjia dhe Plani Kombëtar i Mbetjeve parashikonin Redukto-Ripërdor-Riciklo, me qendra seleksionimi dhe ne fund me rikupërimin termik & landfillin, por keto u injoruan se dolen marifeti i inceneratoreve
Duhet te rikthehemi tek transpozimi i legjislacionit te BE për Shqipërinë.
PARANDALIM & MONITORIM I NDOTJEVE AJER-UJE-TOKE
AKM ka vetem një sektor jo drejtori për Inspektimin Mjedisor. Kujt i duhet? Te dhënat me te fundit ne website zyrtar te AKM janë veç për 2021 e tregojnë qe ne vitin 2021 gjithsej janë vendos 71 gjoba për gjithë Shqipërinë. Kaq qenka demi? Nuk ka asnjë raport as kush janë industritë me dem mjedisor, as ku janë, as nëse kane marre masa, asgjë.
AKM ka veç një sektor monitorimi. Te dhënat me te fundit te ketij sektori janë te 2021 dhe ato veç sa leje kane aplikuar! POR faqja Facebook e Ministrise tregon se ministrja di te gatuaje byrek.
Monitorimi dhe inspektimi janë te vaket, te pasigurt dhe vonesa ne raportim. Behen matje, por nuk ka sistem monitorimi te besueshem. Sipas Programit Kombëtar te Monitorimit duhej qe 59 stacione monitorimi te kryenin matje për cilësinë e ajrit, por vete raporti zyrtar tregon qe kemi vetem 9 dhe ato nuk janë te akredituara. Për dijeni, ne 2012-2013 jo vetem qe u vendosen stacione përmanente monitorimi te cilesise se ajrit, por te dhënat e cilesise se ajrit ne Tirane shfaqeshin live tek ekrani i madh tek Banka Credins mes Bllokut. Për zevendesim filtrash u sabotua programi i monitorimit ne kohe reale.
Ka mbi 18 vjet, qysh kur filluan te botoheshin raportet e gjendjes se mjedisit ne Shqipëri qe situata ne lumin e Tiranes (qe me pas kalon ne L. Ishmit) është katastrofale. Treguesit si BOD, O2 i tretur, amoniakalet, fosfori total janë nga 10 dhe deri 20 fishin e normave te lejuara! Pse ndodh kjo? Lumenjte tane ndoten kryesisht nga ujërat e ndotura te zonave urbane qe derdhen te patrajtuara! Cfare është bere për kete problem madhor te shendetit te mjedisit por edhe te njërezve qe e përdorin ujin e lumit për vaditje te prodhimeve bujqesore? Qeveria e PD ndertoi 10 impiante trajtimi te ujrave te zeza nga Kavaja, Pogradeci, Shengjini, Durresi, Vlora, Saranda, Korca por sot disa prej tyre vuajne nga mungesa e mirembajtjes (sic ndodh ne Ksamil dhe Sarande qe shpërthejne ujërat e ndotura cdo vit sapo fillon sezoni), mungesa e kanalizimeve dhe stacioneve te pompimit qe te sjellin ujërat e ndotura ne impiant sic ndodh ne Durres qe gjithë zona e ish Kenetes dhe Spitalles nuk cojne ujërat e ndotura ne impiant dhe varrezat e Durresit kuderbojne ere nga ujërat e ndotura. Ne Tirane qeveria dhe Bashkia e drejtuar nga PD ne 2012 filloi ndertimin e impiantit te trajtimit te ujrave te zeza fale bisedimeve te Z. Berisha ne Japoni nga ku qeveria e Japonise nisi financimin me afro 80 miljon $. Me 14.01.2016 (pra përpara 9.5 vitesh) Erion Veliaj inspektoi punimet dhe deklaroi se impianti do jete funksional brenda 2017! Kane kaluar thuajse 10 vjet nga ai premtim, por impianti ndonëse ka përfunduar, nuk është marre ne dorezim, nuk po punon por po ndryshket e po kthehet vete ne mbetje! Jemi i vetmi kryeqytet ne EuroAzi qe nuk trajton ujërat e zeza por i le te vaditen prodhimet bujqesore me keto helme dhe i le te derdhen ne det! 80 miljon $ te cuara dem, asnjë përgjegjesi!
Monitorimet për shkarkimet e lëngëta urbane dhe ujërat sipërfaqësorë nuk i ben as ISHP e as AKM por “Subjekti fitues në tender” dhe kemi pare qe subjekti ndotes janë edhe monitorues.
Për dijeni, disa zyrtare nga Inspektoriati i mjedisit, ISHP, AKU apo inspektori i inpektoriateve shkojne dhe gjobisin bare dhe restorante për cilësinë e ujit te rubinetit qe vjen nga bashkia se ai uje nuk është ne cilësinë e nevojshme! POR nuk gjobisin bashkine qe ka 10 vjet qe ka 3-fishuar faturen e ujit me premtimin se do kishim uje 24 ore dhe me cilesi sipas standarteve.
Situata aktuale tregon qe nuk ka monitorim dhe inspektim te besueshem por ligji përdoret për te vjedh biznëset përmes kercenimeve për gjoba.
Cfare duhet bere? Duhen ngritur kapacitetet, rritur ne përgjegjesi ne nivel drejtorish dhe duhet te punesohen ne rinj qe janë diplomuar për inxhinieri mjedisi qofte nga UBT, Politeknik apo Shkencat e Natyres dhe jo me militante patronazhiste (vetem 2% e atyre qe kane mbaruar për mjedis janë punesuar ne profesionin e tyre). Monitorimi dhe inspektimi duhen për te parandaluar ndotjen dhe rehabilitimin e ndotjeve historike, jo thjesht për te mbush ca xhepa apo raporte qe botohen me 4 vite vonëse. Monitorimet duhet te jene (1) me sistem monitorimi te vazhdueshem e jo thjesht matje momentale qe mund te jene aksidentale, (2) te besueshme, (3) aparatura te kalibruara dhe metodologji te certifikuara dhe te akredituara, (4) te aksesueshme ne kohe reale nga publiku.
Duhet krijimi i bazes se te dhenave për për ndotjen ne ajer, uje, toke dhe hartave te zhurmes. Nga kjo baze te dhenash do te dalin rekomandimet për kapacitetet mbajtese dhe për prioritetet e financimeve. Monitorimi dhe inspektimi do tregojne se si dhe sa po parandalohet ndotja dhe sa dhe si po rehabilitohen zonat e ndotura mjedisore.
Menaxhimi i Integruar i Mbetjeve & Ekonomia Qarkulluese
Strategjia e Plani i Veprimit te menaxhimit te mbetjeve qe bazoheshin ne parimet “Redukto-Ripërdor-Riciklo“ e me pas ne përfitimin termik apo landfill u ndryshua për interes te megavjedhjes me inceneratore qe nuk ekzistojne. Edi Rama dhe Erion Veliaj e kthyen Sharren ne një monopol te katerfishte: (1) mbetjet urbane (2) mbetjet industriale (3) mbetjet e riciklueshme, dhe (4) depozitimin e dherave qe nuk janë mbetje por mall!
Shqipëria kishte afro 50 kompani riciklimi ne vitet 2007-2015. Sot thuajse nuk ka asnjë pasi Sharra u be monopol dhe u përzune ricikluesit për interes te xhepave te edi rames dhe atyre qe vrane ardit gjoklajn.
Cdo polic ne rruge te thoshte troc se biznesi I dherave është I edi rames se na detyron te mos lejojme asnjë makine te shkoje askund por veç ne sharre ku cmimet u 5 fishuan se u kthye ne monopol. Edhe nëse 1 njëjti zhvillues kish 2 kantiere ku ne njërin duhej te hiqte dhe ndersa tek tjetri te shtonte dhe, ai nuk mundej qe mallin e tij te mund ta conte nga kantieri 1 tek kantieri 2 por duhej qe te paguante edi ramen ne sharre për te depozituar mallin e tij dhe brenda 1 minuti po me kamionet e tij te paguante përseri edi ramen për te marre mbrapsht dheun e tij për ta depozituar tek kantieri 2. Hajdute te ketille nuk kishim pare gje akoma!
Nuk mjaftoi me kaq por Edi Rama i dha Zotos edhe 22 miljon € për landfillin e Vlores qe nuk funksionon dhe djegin plehrat duke helmuar gjithë qytetin. Po Edi Rama i dha Klodian Zotos edhe 4 miljon euro për zgara pritese lumore për ne Shkumbin dhe Ishem, zgara qe nuk ekzistojne me por 4 miljon euro u përlane! As afera e dherave, dhe as zgarat nuk hetohen nga prokuroret e nenshtruar politike.
5 vjet po behen qysh kur PD depozitoi kallzim ne SPAK për Grup te Strukturuar Kriminal me qellim vjedhjen e 400 miljon eurove përmes skemes se inceneratoreve. Edhe Lufta 1 Boterore zgjati 4 vjet e jo 5, por SPAK nuk guxoi ti hetoje për grup te strukturuar kriminal se kudo i del Edi Rama qofte ne (1) injorimin e shkreses se drejtorit te APP qe njoftonte se ligji nuk lejonte kontraten me Zoton, (2) miratimin e kontrates me VKM brenda 24 oresh nga raporti i komisionit te vleresimit qe nuk kish asnjë ekspërt incenerimi (3) pretendimin sikur ka kaluar 9 procedura me 17 firma brenda dites (4) përfshirjen e neneve te tilla si “pamundesia e nderprerjes se kontrates“ edhe kur ai qe merr para publike i vjedh dhe nuk nderton asgjë, (5) injorimin e shkreses se ministres se vet Felaj qe e njoftonte se nuk ekzistonte kompania, (6) dhenien e një bonusi prek 8 pikesh një kompanie qe nuk ekzistonte, (7) përdorimin e fondit rezerve te Keshillit te Ministrave për te paguar punime imagjinare, (8) vjedhje mbi 200 miljon euro nga parate publike për inceneratore qe nuk ekzistojne ose nuk punojne.
SPAK nuk guxon te hetoje as për grup te strukturuar dhe as nuk tregon dot se ku shkuan parate përveç disa therrimeve për Koken e Bllakon.
Për pasoje Sharra ne Tirane, Elbasani e Vlora janë kthyer ne bomba ekologjike dhe tani janë ne gjendje emergjence jo para 11 vitesh!
Zgjidhja: Rikthim tek Ligjet e BE dhe Strategjia e Plani i Veprimit Redukto-Riparo-Ripërdor-Riciklo dhe parimet e Ekonomise Qarkulluese.
Ekonomia qarkulluese është një model prodhimi dhe konsumi, i cili përfshin shpërndarjen, ripërdorimin, riparimin, rinovimin dhe riciklimin e materialeve dhe produkteve ekzistuese sa më gjatë të jetë e mundur. Synimi ështe te zgjatet cikli i jetës së produkteve.
Për dijeni: Agjensia Kombëtare e Ekonomise se Mbetjeve përmendet si agjensi nen varesine e MM por nuk ka fare as website! Ndersa Agjensia e Bregdetit e ka website “Page not found“. Por ministrja di te beje byrek.
Rikthimi tek Strategjia dhe Plani i Veprimit kerkon masa konkrete dhe buxhet për te ngritur qendra te seleksionimit te mbetjeve, duke nxjerre sendet qe mund te ripërdoren, ato qe mund te riparohen, ato qe duhen ricikluar, ato për kompostim dhe ato me fuqi kalorifike për ti derguar ne furrat e fabrikave te cimentove ose te industrive metalurgjike qe kerkojne lende djegese. Kjo do pakesoje me 2/3 volumin e mbetjeve dhe për pasoje 3-fishon jeten e një landfilli.
Sugjerojme nxitjen e instrumentave te ekonomise qarkulluese dhe përdorimit efikas te burimeve natyrore
Zbatimi i hierarkise se trajtimit te mbetjeve
Nxitja e biznesit te riciklimit përmes grumbullimit te veçuar te mbetjeve
Trajtimi me seriozitet i mbetjeve te rrezikshme përfshi mbetjet spitalore
(për dijeni ne 2011 një keshilltar i huaj ne Kryeministri, Scoti, beri një raport për spitalet dhe dilte se 95% e tyre kishin autoklava te përshatshme për trajtimin e mbetjeve spitalore. Korrupsioni I ngritur ne system nga kryehajduti ka bere qe mbi 80% e spitaleve te mos kene me autoklava dhe ti japin para privative te cilet nuk kontrollohen dhe për pasoje shiringa me age hidhen nepër brigje lumenjsh dhe dalin ne plazhet ranore duke rrezikuar jetet e banoreve dhe turisteve).
Rehabilitimi i venddepozitimeve ilegale.
Duhet partneritet real me boten akademike, jo te keqpërdoren nga mafia dhe mediat e inceneratoreve por duke financuar studime dhe nxitur doktoratura për rehabilitimin e tokave te ndotura (jo te jene doktoraturat si dhoro për patronazhistet apo monedhe korruptimi I botes akademike)
NDRYSHIMET KLIMATIKE DHE RREZIQET MJEDISORE
Fale financimit afatgjate nga OKB dhe fondeve nga Agjensia Gjermane për Zhvillim GIZ, Shqipëria prodhon raporte përiodike ne kuader te Konventes Kuader te Klimes.
Por fatkeqsisht raporte prodhohen por nuk zbatohen. Psh. ne 2015 GIZ financoi Planin e Veprimit për zbutjen dhe masat e përshtatjes ndaj ndryshimeve klimatike në Tiranë qe sugjeronte nderhyrjen me masa konkrete ne te pakten 5 zona te ndjeshme te Tiranes. Për fat te keq ky raport nuk u zbatua fare ndersa 9 vite me pas, ne Gusht 2024, Bashkia e Tiranes hapi tender për te prodhuar “Planin e veprimit për ndryshimet klimatike ne Tirane“ – prodhojme një raport te ngjashem për 45 mije €.
Ne raportet e veta qeveria ne 2017 premtonte si mase te zbutjes se emetimeve te gazrave sere se brenda vitit 2030 udhetimet e gjata ne Shqipëri do kryheshin me tren! Për fat te keq jo vetem qe nuk kane ringritur asnjë linjë treni, por edhe projektet e Tramit te Tiranes janë lene ne sirtare prej 10 vitesh.
Ne 2015 z. Bozdo nga Bashkia e Tiranes prezantoi projektin e fizibilitetit se futja e dy linjave te para te Tramit ne Tirane (Kinostudio-Kombinat dhe përgjate Buvevardit) mendohej se do lehtesonin trafikun duke hequr te pakten 800 levizje autobuzesh dhe 2600 makina nga rruget e Tiranes. Por propozuesit ishin me biografi te keqe ndaj 10 vjet nuk ka asnjë tram.
Për fat te keq, shumicen e efekteve negative te Klimes e kemi te krijuar nga qeveria dhe jo nga natyra globale: Psh. (1) Tepsite e nxehtesise nepër rruge dhe sheshe janë krijuar nga betonizimi i cdo sheshi urban ne vend qe te liheshin toka natyrore dhe me peme te larta ne sheshet dhe ane rrugeve; (2) heatwave (dallget e nxehtesise) na shkaktohen nga lejet korruptive për qiellgervishtes qe bllokojne koridoret ajrore, pasqyrojne nxehtesine dhe duke shtuar numrin e banoreve disa fish edhe makinat e për pasoje janë shumefishuar emetimet e gazrave sere ndersa rruget kane mbetur te njëjtat; (3) përmbytjet e qyteteve po shkaktohen nga betonizimi i tokes qe inkapsulon dheun e nuk lejon te thithe sasine e ujit por 5-fishon përmbytjen e sipërfaqeve. Zgjidhjet e dhena ne raportin e 2015 u lane ne sirtar se i di kryehajni te gjitha e nuk ka nevoje për mendim shkencor.
Propozojme masa për nxitjen e energjive te pastra dhe parandalimi ose zbutja e rreziqeve mjedisore:
Nxitje te prodhimit te energjise se eres dhe diellit jo vetem ne nivel industrial por edhe nivel privat me subvencione për kthimin e cative ne gjenerues energjie diellore (bashkepunim me Dept. Energjise)
Nxitje për përdorimin e makinave elektrike përmes bonuseve ne ulje te taksave dhe/ose shtimit te pikave te karikimit me cmim te ulet energjie
Menjanimi dhe zbutja e efekteve te përmbytjeve
Përgatitja e hartes dhe listes se rreziqeve mjedisore
Rritja e pyllezimeve
Investimi ne ndertimin e pritave dhe veprave te kullimit te zonave qe përmbyten shpesh
Mos lejimin e banesave dhe biznëseve ne zonat qe përmbyten shpesh
Investimi ne parandalimin e erozionit te tokes dhe bregdetit
Ndalimi i shfrytezimit te inerteve ne lumenj
Mbrojtja e Natyres dhe Integriteti i Zonave te Mbrojtura
Masaker kane kryer ne zonat e mbrojtura mjedisore! E nisen me lejen për kompanine e Soros për shpim nafte ne pjesen qendrore te zones se mbrojtur Laguna e Nartes. Ministrat e kryehajdutit deklaruan se e kish lejen për ne det por kish shpenzime ndaj ia dhame ne toke!
Vijoi me lejet për akuakulture ne Pakun Kombëtar te Sazan-Karaburunit.
Vijoi me kafshimin e Parkut Kombëtar te Dajtit dhe kthimin e shkalles se Tujanit ne guroren private te Gjoka Konstruksion. Ka 5 vjet qe depozituam kallzim penal ne SPAK por aq sa c’folet ju qe nuk ishit fare aq ka përgjigje nga SPAK për kete masaker mjedisore.
Vijoi me lejen për hotel 6 katesh mu ne monumentin e natyres Uji i Ftohte ne Tepelene gje qe ndalohet nga ligji. 5 vjet kane kaluar nga kallzimi penal qe kryem ne SPAK por ende nuk ka përgjigje. Nenshtrimi politik ndaj kryehajdutit edhe kur shkel brutalisht ligjet është i papare.
Vijoi me kafshimin e Parkut Kombëtar te Butrintit për interes te xhepit te kryehajdutit. Besoj e mbani mend deklaraten skandaloze te ministres se byrekut qe deklaroi “Ja, kete piken e vockel ketu po heqim!“ Ne dhunim te ligjit u dha leje ndertimore brenda ne Parkun Kombëtar te Butrintit!
Vijoi me ndertimin e Aeroportit te Vlores brenda zones se Mbrojtur te Nartes a thua se nuk mund te vleresoheshin dot 2-3 alternativa për zhvendosje pak km me tutje. Te gjitha keto janë kryer ne dhunim te ligjit dhe duke injoruar harten e zonave te mbrojtura.
Para 2 vitesh u shpall me tam-tame Parku Kombëtar i Vjoses. POR kujdes, përfshihet shtrati i Vjoses por jo delta e saj! Ne cdo lume pjesa me e rendesishme ekologjike është delta e lumit pasi krijon habitatet me te larmishme dhe biodiversitetin me te pasur. Por jo ne rastin e vjoses. PSE? Sepse ne delten e vloses dhe ZM Nartes po ndertohet aeroporti dhe edi rama po miraton leje për resorte shtepish te dyta.
Pasi kreu dhjetera kafshime te Zonave te Mbrojtura ne shpërfillje te ligjit, tani po ndryshon ligjin qe ti kafshoje duke respektuar ligjin. Për kete qellim, gjithë zonen bregdetare po e heq nga rrjeti i ZM! 13,700 ha u hoqen nga statusi ZM me disa VKM pa asnjë konsultim. Ose le te themi mbi bazen e konsultimeve imagjinare. Asgjë te lige, cdo gje me ligj!
Para pak vitesh u shkarkua, ringarkua dhe detyrua te dorehiqej drejtori i Parkut Kombëtar te Divjake-Karavastase, Ardian Koçi, qe ishte kundra planeve për kafshimet e ZM për interes te xhepit.
Edhe investimet ne ZM kryhen për interes te xhepit. Para 10 vitesh u paguan 2 miljon euro për rrugen tek Syri i Kalter por brenda 7 vitesh rruga u prish!
8 miljon € ka shpallur ministrja e byrekut për një qender multifunksionale ne Vjose! Kur behen me fonde te BE ose BB behen për 10 here me pak. 8 miljon € nuk kushton as hoteli me 6 kate mu brenda zones se mbrojtur!
Cfare propozojme? Ruajtjen e integritetit te ZM! Rishikim te vendimeve te qeverise për kafshimet e ZM bregdetare pasi keto zona janë sensitive dhe ndihmojne ne zbutjen e pasojave te rreziqeve natyrore si përmbytjet, erozioni, valet e te nxehtit etj.
Si do kryhet? Ne takime te hapura publike me ekspërtet me te mire te ZM, qe janë pedagoge te UT, UBT, Polis, dhe shoqatave mjedisore qe kane dhjetera ekspërte mjedisi te apasionuar pas natyres.
Harta e ZM do diskutohet dhe dakortesohet ne komunitetin shkencor, do jete publike, e pandryshueshme dhe kriteret mjedisore do jene kyc ne planifikimin e territorit.
FONDI PËR MJEDISIN
Kjo është një teme qe ka nevoje për diskutime dhe qe mesa jam njoftuar FMN nuk pranon krijimin e fondeve jashte buxhetit te shtetit. Ndaj mund te diskutohen modalitetet dhe mund te jete pjese e buxhetit te MM.
Por cfare ka ndodhur keto vite? Deri tani kane dale nga buxheti i shtetit mbi 200 miljon euro për disa inceneratore qe ose nuk ekzistojne fare ose nuk punojne! Keto para nuk kane dale nga buxheti i Ministrise se Mjedisit pasi nuk kishte fare buxhet për to biles as nuk i kish planifikuar as ne buxhetin afatmesem. Lefter Koken e kane përdor si koke turku. Parate dolen fillimisht nga Fondi Rezerve i KM dhe me pas nga buxheti i shtetit.
Le te shohim veç një takse qe ka shtuar Edi Rama: taksa e karbonit për cdo liter nafte. 27 lek pa TVSH ose 33 lek me TVSH ne cdo liter! Sa i bie ne vit kjo takse e shtuar para 11 vitesh?
Sipas llogaritjeve te mikut dhe ekspertit te mire Flor Mima, veç nga kjo takse qeveria ka përlare mesatarisht afro 220 miljon € ne vit! Për 11 vite rrjesht! Pra sa c’janë paguar për inceneratoret imagjinare, qeveria ka vjedhur shqiptaret cdo vit. Ne 11 vite kjo shkon ne mbi 2.4 miljarde € dhe nëse e pjesetojme me numrin e popullsise, 2.5 miljarde/2.5 miljon – i bie qe qeveria ka vjedhur cdo shqiptar me 1,000 € ose 4,000 € për cdo familje shqiptare! Është momenti te kerkojme “Edi Rama o hajdut, paret tona ku i ke fut?”
A ka nevoje për investime për mjedisin?
Po, kemi nevoje për te financuar qofte rrjetin e monitorimeve mjedisore, krijimin e laboratoreve te akredituar qe te kryejne vleresime te besueshme, ndertimin e qendrave te seleksionimit te mbetjeve për te nxitur ripërdorim, landfille rajonale, impiante te trajtimit te ujrave te ndotura sidomos ne qytetet e medha dhe zonat bregdetare, etj.
Taksa e karbonit ne hidrokarbure është vendosur sipas parimit “Ndotesi Paguan” dhe është e kuptueshme qe makinat me nafte kane një takse shtese ne menyre qe te nxiten përdorimi I makinave elektrike.
POR kjo takse se pari ka qene kriminale dhe ka grabit cdo shqiptar me 1000 euro dhe se dyti kjo takse nuk ka shkuar fare tek buxheti i MM ose si Fond për Mjedisin. Nëse do kete takse kjo duhet te shkoje te përdoret për qellimin e vendosur përndryshe duhet heq fare si takse.
Zvogelimi 5 here i takses se karbonit për cdo liter nafte nga 27 lek ne 5.5 ose 6 lek është një zgjidhje pasi gjithsesi garanton rreth 55 miljon euro ne vit ne investime për rehabilitimet mjedisore.
Eksperienca tjeter ka qene edhe ajo e Polonise qe negocioi “Debt for nature swap”, ku pati marrveshje dhe 8-10% e borxheve te Polonise shkuan si financim për krijimin e fondit te mjedisit qe mundesoi kalimin nga qymyri ne burime te pastra energjie. Pra mund te kete zgjidhje.
Shkurt, mjedisin nuk e përmireson as vjedhja e parave te shqiptareve me taksa karboni qe i përpin vrima e zeze e korrupsionit, as përrallat me inceneratoret qe do na shpetonin nga emergjenca e veteshpallur dhe as propaganda e byrekut. Është koha qe te cojme kryehajdutin dhe ministrat e tij ne shtepi e le rrine sa te duan te gatuajne byrek.
